بایگانی ماه : فروردین, 1397

نقش دیپلماسی علم و فناوری در حل برخی از چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان (بخش اول)

نیاز به دیپلماسی به‌عنوان «نظامی اطلاعاتی» امری اجتناب‌ناپذیر است که به‌صورت تخصصی در حل چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و حرکت کشور به سمت اقتصاد مقاومتی، به دیپلماسی علم و فناوری تغییر مفهوم می‌دهد.

مقدمه

با گسترش پدیده جهانی‌شدن و روشن شدن تدریجی سهم دوجانبه علم و فناوری و سیاست خارجی در ارتقاء و توسعه یکدیگر، گرایش فزاینده‌ای برای همگرایی فضای علم و فناوری باسیاست خارجه به وجود آمد.

همان‌طور که می‌دانیم سیاست خارجی، خود به‌طور فزاینده‌ای با چالش‌هایی با مؤلفه‌های علمی مواجه است. به‌عنوان نمونه می‌توان معاهدات کاهش تغییرات آب و هوایی و مبارزه با بیماری‌های عفونی که نیاز به همکاری بین جوامع علمی و سیاست خارجی را دارد نام برد. در این زمینه نیز جوامع علمی به‌صورت رو به رشدی در علایق و شیوه‌های پژوهشی خود، بین‌المللی شده و به ماهیت جهانی تولید علم و اهمیت تبادل با خبرگان سایر کشورها واقف گشته‌اند.

با مقدمه‌ای که بیان شد نیاز به دیپلماسی به‌عنوان «نظامی اطلاعاتی» امری اجتناب‌ناپذیر است که به‌صورت تخصصی در حل چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و حرکت کشور به سمت اقتصاد مقاومتی، به دیپلماسی علم و فناوری تغییر مفهوم می‌دهد.

منظور از دیپلماسی چیست؟

همان‌طور که از مطالعات بین‌المللی برمی‌آید، تحلیل اقدامات یک دولت در قبال محیط خارجی و شرایط داخلی مؤثر در تعیین اقدامات مزبور را سیاست خارجی می‌نامند. سیاست خارجی به معنی دنبال کردن هدف‌های کشور در محیط بین‌المللی و در رابطه با جامعه‌ها، دولت‌ها و کشورهای دیگر است. سیاست خارجی، راهنمای موضع‌گیری در جهان است و مجموعه‌ای از اهداف بین‌المللی و راه‌های رسیدن به آن‌ها را شامل می‌شود. سیاست‌های خارجی کشورهای مختلف، باهم متفاوت بوده و سیاست خارجی یک کشور نیز در طی زمان، تغییر می‌کند.

ازاین‌رو درحالی‌که سیاست خارجی دربرگیرنده اهداف است، دیپلماسی نیز ابزار و سازوکاری برای دستیابی به آن اهداف محسوب می‌شود. بدین ترتیب اقتصاد، تبلیغات، نیروی نظامی، فرهنگ و ایدئولوژی نیز از دیگر ابزارهای سیاست خارجی به شمار می‌آیند. به‌بیان‌دیگر دیپلماسی ازجمله ابزارهای اجرای سیاست خارجی به‌حساب می‌آید.

دیپلماسی از مفاهیمی است که تعاریف متعددی برای آن ارائه‌شده است اما عمدتاً به هدایت روابط بین‌المللی، از طریق دیدار و گفت‌وگوهای دیپلمات‌های رسمی اشاره دارد.

دیپلماسی در معنای سنتی آن اساساً شامل تعاملاتی است که بین حکومت‌ها و دولت‌ها جریان می‌یابد. مجریان دیپلماسی سنتی از طریق رابطه با نمایندگان رسمی دولت‌های خارجی می‌کوشند تا منافع ملی کشور خود را که در چارچوب اهداف راهبردی دولت متبوعشان که در امور بین‌المللی صورت‌بندی شده است، تأمین نمایند.

هانس جی. مورگنتا نظریه‌پرداز آمریکایی آلمانی‌تبار و استاد روابط بین‌الملل و علوم سیاسی که وی را پدر علم سیاست خارجی در نیمه دوم قرن بیستم خوانده‌اند، دیپلماسی را «هنر مرتبط ساختن عناصر قدرت ملی به مؤثرترین شکل با آن گروه از ویژگی‌های شرایط بین‌المللی می‌داند که مستقیماً به منافع ملی مربوط می‌شوند.» از دیدگاه وی دیپلماسی که تدوین و اجرای سیاست خارجی کشور را در همه سطوح بر عهده دارد، مغز متفکر قدرت ملی است. وی حتی کیفیت دیپلماسی را مهم‌ترین عامل قدرت ملی می‌داند که همه عوامل تعیین‌کننده قدرت ملی نظیر موقعیت جغرافیایی، خودکفایی در منابع و مواد خام، تولید صنعتی، آمادگی نظامی و جمعیت را به‌صورت مجموعه‌ای منسجم ترکیب می‌کند و به آن جهت و وزن می‌دهد. مورگنتا معتقد است که دیپلماسی چهار وظیفه اصلی را بر عهده دارد:

1. تعیین اهداف یک کشور با توجه به قدرتی که به‌طور بالفعل و بالقوه در اختیار دارد.
2. برآورده نمودن اهداف سایر دولت‌ها و قدرت بالفعل و بالقوه آن‌ها.
3. تعیین میزان سازگاری این اهداف مختلف.
4. به‌کارگیری ابزار مناسب برای دستیابی به اهداف خود.

با در نظر گرفتن رویکردی از منظر ارتباطات بین‌الملل نیز، می‌توان گفت که دیپلماسی عبارت است از «فن مدیریت تعامل با جهان خارج توسط دولت‌ها».

با توجه به تعاریف دیپلماسی، سه نکته دیگری نیز در این حوزه قابل‌توجه‌اند که عبارت‌اند از:

1. دیپلماسی در امور مربوط به سیاست خارجی دولت است نه امور داخلی آن.
2. دیپلماسی از طریق گفتگو و مذاکره یعنی از طریق مسالمت‌آمیز چهره می‌نماید و زور در آنجایی ندارد.
3. دیپلماسی روشی است برای حصول نتیجه و هدف موردنظر.

گولیون دیپلماسی عمومی را علت و معلول نگاه‌ها و دیدگاه‌های عمومی که طراحی و اجرای سیاست خارجی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند معرفی می‌کند. ازاین‌رو همان‌طور که از مطالعات به دست می‌آید دیپلماسی عمومی فراتر از دیپلماسی سنتی و رسمی عمل می‌کند و مقایسه مؤلفه‌های اساسی این دو دیپلماسی بیانگر سه محور اساسی زیر است:

1. دیپلماسی عمومی آشکار و علنی است درحالی‌که دیپلماسی رسمی و سنتی، پنهان و غیرعلنی است.
2. مخاطبان دیپلماسی عمومی گروه‌های هدف خاص و یا عموم مردم جامعه در دل یک ملت دیگرند، در حل که دیپلماسی سنتی با رفتار و سیاست‌های دولت‌ها سروکار دارد.
3. موضوعات دیپلماسی عمومی به رفتار و تمایلات عموم مردم در دیگر کشورها مربوط می‌شود، درحالی‌که دیپلماسی سنتی با رفتار و سیاست‌های دولت‌ها سروکار دارد.

بنابراین می‌توان گفت که دیپلماسی عمومی یک راهبرد ارتباطی ویژه و هدفمند است که روی نتایج کوتاه‌مدت و بلندمدت متمرکز است و درصدد ساخت یک تصویر مثبت از یک کشور نزد افکار عمومی خارجی است.

بنا به تعریف یادشده می‌توان منبع اساسی و مبنای دیپلماسی عمومی را آن چیزی دانست که جوزف نای با «مفهوم قدرت نرم»(soft power) ارائه می‌دهد. قدرت نرم ازنظر نای «شیوه‌ای جدید از اعمال قدرت در مقایسه با شیوه‌های سنتی است که موجب می‌شود یک کشور کاری کند تا کشورهای دیگر، همان چیزی را بخواهند که او می‌خواهد». وی این شیوه را «قدرت متقاعدکننده» نیز می‌خواند. با مطالعات انجام‌گرفته مشاهده می‌شود که همپوشانی منابع قدرت نرم و منابع دیپلماسی عمومی تا آنجاست که دیپلماسی عمومی درواقع برنامه‌ریزی راهبردی برای کاربرد قدرت نرم در راستای تأمین اهداف سیاست خارجی است. البته کوهن و نای در تعریف جایگاه این قدرت اساساً منابع قدرت را محدود به «دانش» می‌دانند.

تعریف دیپلماسی علم و فناوری:

دیپلماسی علمی مفهومی است که از بعد از جنگ جهانی دوم به‌طورجدی موردتوجه و استفاده قرار گرفت. در این دوره، دیپلماسی علمی بیشتر ناظر به همکاری‌های علمی بین آمریکا و شوروی سابق بود که در حوزه‌های مختلف بهداشت، هسته‌ای، هوا و فضا و خلاصه زمینه‌های علمی-فناوری انجام می‌گرفت. در شرایطی که تعاملات سیاسی بین کشورهای مختلف به بن‌بست رسیده بود، تعاملات و همکاری‌های حوزه‌های علم و فناوری می‌توانست یک ارتباط حداقلی بین این کشور‌ها برقرار کند. درواقع تحلیلگر‌ها به این نقطه رسیده بودند که علم و فناوری این ظرفیت و پتانسیل را دارد که بین بازیگران مختلف عرصه بین‌الملل، تعاملاتی پایدار برقرار کند.

در حقیقت اگر بخواهیم یک تعریف عملیاتی از دیپلماسی علمی ارائه دهیم، این می‌شود که شما از ابزار علم و فناوری برای پیشبرد سیاست خارجی استفاده کنید و از ظرفیت‌های دیپلماتیک برای نیاز‌ها و اهداف حوزه علم و فناوری بهره بگیرید. ارتباط بین علم و فناوری باسیاست خارجی، ارتباطی دوطرفه است که ازیک‌طرف علم و فناوری به دیپلماسی خدمت می‌کند و از طرفی دیگر دیپلماسی به علم و فناوری. هرقدر به جلو می‌رویم، می‌بینیم علم و فناوری در عرصه تحولات بین‌الملل دارد نقش جدی‌تری پیدا می‌کند. برای مثال از زمان جنگ جهانی دوم که بحث نظامی و اتمی مطرح شد و این مباحث اغلب دارای فناوری‌های پیچیده‌ای در حوزه‌های هوایی، هوافضا و… بودند و اندکی که به جلو‌تر می‌آییم، بیوتکنولوژی و ازاین‌دست مسائل مطرح شدند. در سال‌های اخیر نیز بحث فضای سایبر و مجازی مطرح و باعث بروز بسیاری از مسائل و دغدغه‌ها شده است. در حوزه اقتصاد نیز شاهد تأثیرگذاری فزاینده علم و فناوری هستیم. مطرح‌شدن مسئله اقتصاد دانش‌بنیان شاهدی است بر اثبات این ادعا. مجموعه این‌ها بازیگران عرصه بین‌الملل که‌‌ همان دولت‌ها باشند را دارد به سمت اینکه به علم و فناوری توجه بیشتر داشته باشند، سوق می‌دهد.

دیپلماسی علم فرآیندی است که در آن کشورها پیشرفت‌ها و علایقشان را که در زمینه‌های علمی بین‌المللی با استفاده از روش‌های علمی کسب کرده‌اند، نشان می‌دهند.

نینا فدوروف نیز دیپلماسی علم را این‌گونه تعریف می‌کند: دیپلماسی علم استفاده از همکاری‌های علمی میان کشورها برای مواجهه با مشکلات مشترکی است که بشریت در قرن 21 با آن مواجه بوده و ایجاد همکاری‌های سازنده بین‌المللی می‌باشد. (ادامه دارد…)

تصویر شماره1

نویسنده : بنفشه دین‌محمدی پژوهشگر حوزه مدیریت تکنولوژی

آیا برند سازی برای یک استارت‌آپ‌ها اهمیت دارد؟

از دیدگاه ما نام تجاری برند (Brand) تجسم روح یک سازمان است. کارآفرینان از نام تجاری فراری هستند، چراکه تصور می‌کنند نام تجاری همان ترفندهای فروش، لوگو، تبلیغات گران‌قیمت است. البته کارآفرینان از کارکردهای نام تجاری اطلاع دارند. برند سازی برای کسب‌وکارهای نوپا و­ کوچک آخرین دغد­غه و اولویت است. این حقیقت است ولی باید صاحبان ایده بدانند که ایجاد نام تجاری مهم­ترین و حیاتی­ترین نقش را در موفقیت کسب­و­کارهای نوپا ایفا می­نماید. بسیاری از صاحبان ایده ایجاد نام تجاری را جدی می­گیرند.

اصولاً می­گویند استراتژی نام تجاری همان استراتژی کسب­و­کار است، البته این جمله میزان اهمیت ایجاد برند از طریق یک استراتژی قوی را منتقل می­نماید. استارت­آپ­ها بدون ایجاد یک زیرساخت برای برندی قوی نمی­توانند به موفقیت دست یابند و به‌عنوان بازیگری تأثیرگذار در بازار صنعت خود نقش ایفا کنند.

تمام شرکت­های بزرگ، روزی یک کسب­و­کار کوچک بودند که به‌صورت شخصی یا گروه­های کوچک ایجادشده‌اند. اگر همه این شرکت­ها از یک نقطه شروع کردند، چرا بعضی از آن‌ها به شرکت­های بین­المللی با سرمایه میلیارد دلاری تبدیل شدند و برخی در ابتدای راه خود مانده­اند و رشد نکردند؟

یک کسب­ و­کار با برترین محصولات و خدمات در بازار اگر نتواند کیفیت برتر خود را به مشتریان منتقل نماید، نمی­تواند پتانسیل کامل خود را به دست آورد و رشد کند. بنابراین ایجاد ارتباط با ذینفعان داخلی و خارجی از طریق ویژگی­های نام تجاری بسیار بااهمیت است. برند باید بتواند ویژگی­های متمایز محصول و خدمات، ارزش­ها، چشم­اندازها و ایده­های ناب خود را در ذهن مشتری تداعی نماید و ارتباط ایجاد نماید. کسب­و­کارهای نوپا باید ابتدا آگاهی از برند خود را ارتقاء دهند و دوم اینکه بتوانند با مجموعه­ای متمایز و قوی از پیشنهاد‌ها، مصرف­کنندگان را متقاعد سازند که از خدمات آن‌ها استفاده نمایند.

بنابراین استارت­آپ­ها باید بدانند که چگونه می­توانند ارزش­ها و منافع خود را در قالب استراتژی برند به مخاطبین هدف پیشنهاد دهند. استارت­آپ­ها برای ایجاد ارتباط با مخاطبین دارای محدودیت هستند. این محدودیت سبب می­شود که به دنبال راهی خلاقانه برای ارتباط با مشتریان باشند. لذا این خلاقیت سبب شکل­گیری یک استراتژی برند قوی و متمایز می­شود.

استراتژی برند جهت و اهداف بلندمدت نام تجاری را برای صاحبان کسب­و­کار و ذینفعان آن مشخص می­نماید تا مزیت رقابتی پایداری ایجاد نماید. ایجاد استراتژی برند بعد از مشخص شدن استراتژی کسب­و­کار صورت می­گیرد چراکه این امر پایداری استراتژی برند را تضمین می­نماید. استراتژی برند بر اساس ارزش­ها و تداعی­کنندگان برند ایجاد می­شود. تعیین و تعریف مأموریت برند، معماری برند، جایگاه­یابی برند، طراحی ارزش­های پیشنهادی برند و شخصیت برند مراحل ایجاد استراتژی برند می­باشند. استراتژی برند باید جامع­نگر باشد و کارکنان را به‌عنوان سفیران برند در نظر بگیرد.

در پایان باید گفت نام­های تجاری قوی سبب ایجاد وفاداری در مشتریان می­شوند. فیلیپ کاتلر در کتاب بازاریابی خود می­گوید: “هنر بازاریابی، هنر ایجاد نام تجاری است. اگر شما نام تجاری قوی ندارید، تنها یک کالا هستید.” نام تجاری قوی سبب می­گردد کسب­و­کار نوپا شما بهتر دیده شود، در ذهن مشتریان جایگاه مناسبی داشته باشید، از رقبای خود متمایز شوید، با مشتریان تعامل پایدار داشته باشید که این عوامل سبب می­شوند کسب­و­کار نوپای شما فراتر از یک کالا باشد و برای مشتریان ارزش منحصربه‌فردی داشته باشد.

نباید راهی را پیش بگیرید که در ابتدا هزینه­های گزاف را برای برند سازی شما در پی داشته باشد. شما باید راهی ساده را بیابید که بتوانید در زمان و مکان صحیح پیام خودتان را به مشتریان هدف منتقل نمایید. باید امروز از شبکه­ها و رسانه­های اجتماعی به‌شدت قدردان باشیم، چراکه در ابتدای راه برای ارتباط با ذینفعان استارت­آپ، هزینه­ها را بشدت کاهش داده­اند.

اگر به فکر توسعه استراتژی برند خود هستید نکات زیر را در تدوین استراتژی برند خود رعایت نمایید.

برای جایگاه‌یابی اثربخش برند در ذهن مشتریان، کاری را که کسب‌وکار شما انجام می‌دهد به‌طور شفاف و مشخص توضیح دهید به‌گونه‌ای که ارزش پیشنهادی شما در مشتریان متمایز از دیگر رقبا  تشخیص داده شود. مشتریان خود را به‌خوبی بشناسید. برند شما باید نحوه کمک به مشتریان را به ساده‌ترین شکل ارائه دهد. مزایا و منافع خدمات و محصولات خود را با احساسات مشتریان هم‌راستا نمایید. شخصیت برند شما باید به‌گونه‌ای پرورش یابد که مشتریان با آن ارتباط احساسی برقرار نمایند.

در پایان باید گفت برند شما سرمایه ناملموس اما ارزشمند کسب‌و‌کار شماست.

نویسنده : علیرضا سرحدی / کارشناس ارشد مدیریت MBA

کسب و کارهای کوچک در همه جا وجود دارند
درد و دل با چاشنی ایجاد کسب و کارهای کوچک

همانطور که در شماره قبل ملاحظه فرمودید، در خصوص مزایای راه اندازی کسب و کار کوچک، موانع راه نکته بسیار مهمی که در باب کارآفرینی وجود دارد. این است که افراد و شرکت های کوچک ( ولی با افکاری بزرگ) همیشه در بحران ها و ناملایمات خود را نشان می دهند و رشد شایان ذکری می نمایند. معمولاً کارآفرین شخصی است که از زندگی خود راضی نیست و قصد تغییر در جهت بهبود وضع موجود را دارد. کارآفرینی را میتوان نقطه جایگزینی افکار نو بر قسمت انتهایی عمر مفید شغل قبلی نامید، جایی که فرد مصمم به تغییر وضع موجود میشود. البته عوامل مختلفی بر این مهم اثر گذار است که از جمله آن می توان به سوء رفتار مدیران در شغل قبلی اشاره نمود. کسانی که در سازمان ها یا شرکت ها اشتغال داشته اند گاهی اوقات از وجود سالمندانی با افکار کهنه منزجر شده و پا به فرار میگذارند، آنها معتقدند که این افراد با فکر نو مخالف و حصاری دور افکار خود کشیده و از آن خارج نمی شوند، بارها شنیده ایم تجربه پدر علم است ولی عمق این جمله به تلفیق بهینه این دو اشاره دارد. البته منظور از واژه سالمند اشاره به سن بالا نیست بلکه افکار فسیل، انعطاف ناپذیر، غیر پویا و تک بعدی یک مدیر است حال جوان یا پیر تفاوتی ندارد. این سو رفتار و بی اعتمادی ها را می توان از زمینه های اصلی کارآفرینی (به علت نارضایتی از محیط کار ) دانست، پس به نوعی می توان این تفسیر را داشت که این افراد ناخودآگاه در جهت کارآفرینی فردی می کوشند و افراد را به ترک سازمان و خوداشتغالی سوق می دهند اما در جهت کارآفرینی سازمانی به علت ایجاد فضای خفقان و ایجاد بی انگیزگی برای پرسنل به نوعی دارند به سازمان و منافع خود خیانت می کنند، که متاسفانه این امر زیر چتر بی اطلاعی مدیران رده بالا و یا صاحبان سرمایه انجام می شود. مقوله منابع انسانی یا به بیان صحیح تر سرمایه انسانی از مولفه های بسیار اثرگذار بر این مهم بوده و جا دارد در شماره های بعد در این باب مقالاتی تقدیم حضور شما عزیزان شود لذا بهتر است از بحث دور نشده و به سراغ فرصتهای کسب و کار کوچک برویم:
کسب و کارهای کوچک در هر صنعتی، بخشی از نیاز ها را مرتفع می سازند و خدمات بسیاری را انجام می دهند، مانند برگزار کنندگان مراسم ها، طراحان فضای سبز، معلمان خصوصی، تاجران الکترونیکی و . . . موثرترین راه برای ایجاد کسب و کاری کوچک، تولید محصول یا خدمتی منحصر به فرد است، آنچه عرضه نمی شود اما نیازمشتری است. اغلب آن را شیوه جدید می نامند. بهترین راه بعدی برای شروع یک کسب و کار کوچک جدید اتخاذ راهکاری از قبل موجود و موفق است، یا تعمیم عرضه در حیطه ای فعال غیرموجود آن را شیوه جدید – قدیم می نامند. البته جدا از شیوه های جدید – جدید یا جدید – قدیم یک صاحب کار آینده نگر برای شروع فعالیت و تضمین موفقیت آن نیازمند تحلیل بازار است. تحلیل بازار کاربرد ساده روش علمی در مشکلات کسب و کار است . این روش 4 مرحله اساسی به شرح ذیل دارد:
خریداری کسب و کار از قبل موجود نیز از دیگر شیوه های ایجاد کسب و کار کوچک است. اگرچه این شیوه ممکن است آسانتر از راه اندازی یک کسب و کار از ابتدا باشد که البته با خطراتی نیز می تواند همراه باشد. از مزایای خرید کسب و کار کوچک موجود می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1) محتمل بودن موفقیت در آینده
2) موجودیت تشکیلات
3) امکان خرید ارزان کسب و کار جاری
اما همواره هنگام خرید کسب وکاری کوچک سوالاتی ممکن است ذهن ما را درگیر خود سازد از جمله :
• علت فروش چیست ؟
• شرایط فیزیکی کسب و کار و کار جاری چگونه است؟
• وضعیت موجودی کالا چگونه است؟
• وضعیت دیگر دارای یهای شرکت چگونه ا ست؟
• چه تعداد از کارکنان باقی خواهند ماند؟
• کسب و کار با چه نوع رقابتی مواجه است؟
• تصویر مالی شرکت چگونه به نظر می ر سد ؟

از دیگر مولف ههای بسیار مهم در این خصوص می توان به تعیین قیمت کسب و کار جاری اشاره نمود که شماری از مقیاس های مهم ارزش دفتری، ارزش جایگزینی، ارزش تصفیه، عواید پیشین و گردش وجوه نقد را شامل میشود.

نویسنده : دکتر آزاده کاظمی پژوهشگر حوزه کارآفرینی

بازاریابی کارآفرینانه، رویکرد نوین در بازارهای چالشی

 بازاریابی کارآفرینانه ساختار نظری بین کارآفرینی و بازاریابی است که حدود سی سال پیش مطرح گردید اما به‌قدر کافی توسعه نیافت.

تفکر کارآفرینی غیر‌خطی و خلاق است و از پیش‌بینی اجتناب می‌نماید و با مدل‌های بازاریابی سنتی در تعارض است. در این نوشته هدف این است که تعریفی یکپارچه و مفهومی از بازاریابی کارآفرینانه از دیدگاه بازاریابی، کارآفرینی و مدیریت ارائه شود.

بازاریابی کارآفرینانه مفهومی است که از تعامل دو علم – بازاریابی و کارآفرینی- ایجاد می‌گردد.

4 دیدگاه در خصوص بازاریابی کارآفرینانه وجود دارد. دیدگاه اول متمرکز بر اشتراکات کارآفرینی و بازاریابی است. دیدگاه دوم، بازاریابی کارآفرینانه را به‌عنوان کارآفرینی در بازاریابی می‌بیند و به بررسی مسائل کارآفرینی از دیدگاه بازاریابی می‌پردازد.

دیدگاه سوم، بازاریابی را در کارآفرینی می‌بیند که مسائل بازاریابی را از طریق مفاهیم کارآفرینی حل خواهد نمود.

دیدگاه چهارم، بازاریابی کارآفرینانه را به‌عنوان مفهومی منحصربه‌فرد می‌داند که از طریق ترکیب مفاهیم بازاریابی و کارآفرینی به وجود می‌آید و دارای 7 بعد اصلی می‌باشد که به‌واسطه آن بازاریابی کارآفرینانه تعریف و ارزیابی می‌گردد.

بر اساس دیدگاه چهارم ابعاد بازاریابی کارآفرینانه به شرح ذیل است.

• ایجاد بازار که اشاره به خلق بازار جدید و هدایت آن از طریق مفاهیم کارآفرینی دارد.
• خلق ارزش که اشاره به ایجاد هم‌افزایی از طریق تعامل با شرکای حاضر در زنجیره ارزش دارد که بتوانند ارزش‌ جدیدی را برای مشتریان ایجاد نمایند.
• پیشرو بودن که اشاره به مطالعه و پیش‌بینی نیازهای آینده بازار و شناسایی فرصت‌های بازار دارد. این خصیصه مرتبط با شرایط محیط کسب‌و‌کار است. سازمان‌ها باید تغییرات محیطی و روندها را پایش نمایند تا جهت ایجاد مزیت رقابتی در کسب‌و‌کار تغییرات داخلی را ایجاد نمایند. این تغییرات داخلی می‌تواند درروش تولید، استراتژی معرفی محصولات، استراتژی رقابت با رقبا، روش فروش و توزیع باشد.
• نوآوری که اشاره به اتخاذ رویکرد خلاقانه بازاریابی دارد که استراتژی‌های متمایز و متفاوت را در بازار اجرا نماید.
• مدیریت ریسک که در راستای کاهش آسیب‌پذیری کسب‌و‌کار و وابستگی به محیط خارجی عمل می‌نماید و به دنبال افزایش انعطاف‌پذیری در برنامه‌های بازاریابی عمل می‌نماید.
• تسطیح منابع که به دنبال ایجاد بیشترین ارزش از طریق مدیریت کارآمد منابع با رویکرد بازاریابی ارزش‌گرا می‌باشد.
• جذب علاقه‌مندی حداکثری مشتری که سعی در ایجاد روابط صمیمانه و احساسی با مشتری به‌صورت فردی می‌باشد تا ارتباط با مشتری سودآوری را به دست ‌آورد.

بازاریابی کارآفرینانه الگوهای رفتاری برای کسب‌و‌کارهای کوچک ایجاد می‌نماید که برای کسب‌و‌کارهایی که با محدودیت منابع مواجه هستند بسیار مناسب است. این نوع بازاریابی دارای دو رویکرد بازار گرایی و نگرش کارآفرینی می‌باشد که مزیت‌های استراتژیک مهمی را برای کسب‌وکارها جهت بهبود عملکردشان ایجاد می‌نماید.

تعامل بازار گرایی و نگرش کارآفرینی

بازار گرایی یکی از عناصر بسیار مهم مفهوم بازاریابی است که نشانگر واکنش سازمان‌ها به تقاضای بازار است. طبق تعریفی، بازار گرایی فرآیند ایجاد رضایت در مشتریان از طریق تجزیه‌وتحلیل و ارزیابی نیازها و خواسته‌های مشتریان می‌باشد. بازار گرایی به‌واسطه دو بعد ایجاد ارزش و شدت ارتباط با مشتریان ارزیابی می‌گردد.

نگرش کارآفرینی ساختاری است که به‌واسطه وجود شناسایی فرصت‌های بازار و واکنش مناسب به آن‌ها مزیت رقابتی و دانش فنی جهت ارضای نیاز مشتریان برای کسب‌و‌کار ایجاد می‌نماید. این نگرش با تمرکز بر رویکرد نوآوری سعی می‌نماید تا رابطه جدیدی را با مشتری به وجود آورد و یا از رابطه‌های موجود، بازار جدید بسازد. مفهوم مرکزی این نگرش ایجاد ارزش نوآورانه است که وظیفه آن کشف منابع ارزش‌آفرین در مشتری و ایجاد ارزش‌های منحصربه‌فرد از ترکیب این منابع ارزشی می‌باشد.

تفاوت بازاریابی کارآفرینانه و سنتی در هدایت فرصت‌ها می‌باشد. دو اقدام مهم و حیاتی برای موفقیت کسب‌و‌کار در بازاریابی این است که فرصتی را صحیح و درست شناسایی نماید و در زمان مناسب و صحیح نسبت به آن واکنش نشان داده و اقدام مناسب صورت پذیرد. پیشرو بودن در شناسایی فرصت‌ها از ویژگی‌های بارز کارآفرینان می‌باشد که به‌واسطه شناسایی و پاسخگویی مناسب، نیازهای مشتریان را پاسخ می‌گویند و خشنودی و رضایت مشتریان را در مقابل رقبا به دست می‌آورند.

بین کارآفرینی و بازاریابی، تمرکز بر تغییرات، شناسایی فرصت‌ها و نوآوری وجه اشتراک وجود دارد و به‌واسطه این رویکرد نوین می‌توان استراتژی‌های مناسبی را در بازار برای موفقیت کسب‌وکار ایجاد نمود.

نویسنده: علیرضا سرحدی / کارشناس ارشد مدیریت MBA