روایتی از یک «کارآفرینِ مولد کارآفرین»

امروزه مشکلات زیادی گریبان‌گیر خانواده‌ها به‌ویژه جوانان است که مشکلات اقتصادی اصلی‌ترین عامل به وجود آمدن این مشکلات است.
کمبود شغل و دغدغه‌های اقتصادی در مقابل تحصیلات عالیه جوانان باعث شده‌ است مسئله شاغل شدن به یکی از اولویت‌های خانواده‌ها تبدیل شود که کارآفرینان و مسئولان برای حل معضل بیکاری و حل مشکلات معیشتی مردم باید وارد گود شوند.
امروزه همه به این باور رسیده‌اند که برای حل مشکل بیکاری باید بر “کارآفرینی” مردمی و نه دولتی تکیه کرد. وقتی از کارآفرینی صحبت می‌شود برخی تصور می‌کنند که حتماً باید کارآفرین دارای توانایی‌های فوق‌العاده مالی باشد در صورتی که همه افراد دارای ظرفیت‌های منحصر به فردی هستند که می‌توانند فقط با کمی تلاش و همت از این ظرفیت‌ها استفاده کرده و آن را تبدیل به ثروت کنند.
وقتی به زندگی یک فرد موفق نگاه می‌کنیم می‌بینم که با فراز و نشیب‌های زیادی روبه‌رو بوده و در این مراحل با تصمیمات درست، تحولی شگرف در زندگی خود و اطرافیانش رخ داده است که در سایه همین استفاده از ظرفیت‌ها برای تبدیل به ثروت بوده.

تبدیل ذوق هنری به ثروت و کارآفرینی

یکی از کارآفرینان موفقی که در حوزه بانوان بارها کارآفرین نمونه در آذربایجان شرقی و حتی سطح ملی انتخاب شده و مورد تقدیر قرار گرفته، خانم فاطمه آقازاده است که از ذوق هنری خود برای تولید ثروت با طراحی و ساخت صنایع دستی در تبریز استفاده کرده است.
وی نمونه‌ای از کارآفرینان موفق است که پایه مالی بالایی نداشته ولی نه تنها برای خود تولید و اشتغال ایجاد کرده، بلکه افراد مختلفی را هم آموزش داده تا برای خود تولید و اشتغال ایجاد کنند و به نوعی می‌توان گفت که “کارآفرینِ مولد کارآفرین” بوده است.
این کارآفرین برتر سال‌های 94 و 96 در گفت‌وگو با تسنیم از انگیزه‌هایش برای شروع این کسب و کار، مسائل و مشکلاتش و برخی مانع تراشی‌های سازمان‌‌ها و ارگان‌های حوزه کاری‌اش می‌گوید و مهمترین و اصلی ترین حامی خود را همسرش معرفی کرده و خاطر نشان می‌کند: اگر حمایت‌های همه جانبه همسرم به ویژه حمایت‌های عاطفی وی نبود هیچ وقت نمی‌توانستم به این موفقیت دست یابم.
خانم آقازاده اولویت اصلی خود را خانواده اش بیان می‌کند و می‌گوید: هیچ وقت خانواده را فدای کار نکردم.
این بانوی کارآفرین در سال 1350 در تبریز به‌دنیا آمده است. او می‌گوید: از همان دوران کودکی به هنر علاقه زیادی داشتم و علاقمند بودم تا نقاشی بکشم، کاردستی درست کنم و علاوه بر کارهای خودم دوست داشتم به دیگران هم یاد دهم. بعدها رفته رفته و به مرور زمان توانستم هنرهای زیادی را یادبگیریم. یک خانم برای اینکه موفق شود و بتواند این موفقیت را به جامعه هم انتقال دهد باید اول در خانواده خود موفق شود و بتواند نقش مادری و همسری خود را کاملا ایفا کند بعد فرد مفید در جامعه شود، شغل مفید ایجاد کند و برای خود و اطرافیانش درآمد زایی کند.

صادرات آثار هنری به ارمنستان، ترکیه و گرجستان

آقازاده از انگیزه اصلی خودش برای این کار می‌گوید و ادامه می‌دهد: با توجه به روحیاتی که در زمینه هنر داشتم دوست داشتم فعالیت‌هایی که انجام می‌دهم را به طور رسمی گسترش دهم و علاقه‌ بیشتری به آموزش داشتم.

بدین صورت که با ایجاد یک محیط امن، برای بانوان آموزش می‌دهم تا بعنوان یک مروج هنر، هر جا که امکان باشد برای خودشان شغلی دست و پا کرده و با روانه کردن محصولات خود به بازار، از این راه برای خود کسب درآمد کرده و وابسته دیگران نباشند.

امروزه اکثر هنرمندان درآمدشان نسبت به واسطه‌ها که از فروش صنایع دستی بدست می‌آید خیلی کمتر است در واقع سود اصلی از هنر به جیب واسطه‌ها می‌رود تا خود هنرمندان اما به لطف خدا و باهمت بانوان تبریزی توانسته ایم به طور غیر مستقیم برای نزدیک به 100 نفر و به صورت مستقیم در آموزشگاه عقیق و مغازه صنایع دستی که خودمان بدون کوچکترین حمایت افتتاح کردیم هم، برای 20 نفر شغل جدید ایجاد کنیم.

علاوه‌بر این توانسته ایم محصولات خود را به کشورهای ارمنستان، ترکیه و گرجستان صادر کنیم. عمده صادرات ما محصولات چرمی که تلفیقی از هنرهای بومی و چرم بوده و ترکیب برخی هنرها مثل ممقان دوزی است.

آموزشگاه در یک طرح حمایتی از بانوان بی‌سرپرست و بد سرپرست و برخی از اعضای خانواده کمیته امداد یک موقعیت مناسب برای آموزش و اشتغال آنها ایجاد کرده است.

خانم آقازاده همچنین، یکی از دلایل افزایش امروزه بیکاری را عدم تطابق بازار کار با رشته تحصیلی جوانان می‌داند و ادامه می‌دهد: علاوه بر این برخی جوانان امروزه با وجود بسترهای مناسب برای کارآفرینی و… به تنبلی روی آورده‌اند و دنبال مشاغل پشت میز نشینی هستند.

امروزه ما با کمبود نیروی جدی و کاری روبرو هستیم. کشور ما با فرهنگی چندین هزار ساله دارای هنرهایی است که واقعا نیازمند احیا هستند و جوانان می‌توانند با توجه به استعدادها و توانایی خود نسبت به زنده کردن این هنرها اقدام کنند.

آقازاده مشکلات حرفه‌ خود را یادآور می‌شود و می‌گوید: یکی از مشکلات ما کمبود فرهنگ سازی در زمینه تولید و مصرف صنایع دستی در تبریز است. شهر تبریز خود پرورش دهنده هنرمند است ولی متأسفانه به بازار کالای لوکس کشورهای خارجی تبدیل شده است.

دیگر مشکل ما سنگ اندازی برخی ارگان‌ها و سازمان‌ها و عدم حمایت آنهاست. امروزه واردات بی رویه کالاهای لوکس تزئینی و صنایع دستی از خارج، به رقیب جدی برای صنایع دستی کشورمان تبدیل شده است.

از سوی دیگر هم از دلایل چشمگیر بودن کالاهای وارداتی، بسته بندی شکیل آنهاست که به سادگی نظر خریدار را به خود جلب می‌کند که ما در کشور با مسئله بسته بندی مناسب روبه رو هستیم که این مسئله نیازمند توجه جدی هنرمندان و کارآفرینان است.

او در سخن آخر هم بخش کوچکی از تجربه چندین ساله خود را در اختیارمان قرار می‌دهد و می‌گوید که زود اعتماد نکنید و از تجربه افراد دیگر استفاده کنید. چون دلایل شکست من در اوایل کارم، بی‌تجربگی و اعتماد زودهنگام بود. جوانان هم ضمن کار و تلاش و پشتکار جدی، با حرف مردم از حرکت باز نایستند چرا که “به قطار در حال حرکت سنگ می‌زنند نه قطاری که ایستاده است!”

آمادگی برای آموزش‌های کارآفرینی در طرح ویژه مدارس

مصطفی آذرکیش، مدیرکل دفتر فنی حرفه‌ای و کار و دانش وزارت آموزش و پرورش در برنامه تلویزیونی پرسشگر درباره چالش‌های تربیت کارآفرین در مدارس اظهار کرد: بر اساس تفاهم نامه‌ای که آموزش و پرورش با وزارت کار داشته است بین ۵ تا ۷ هزار معلم کارآفرینی برای دانش آموزان در نظر گرفته شده است، البته باید دید که آیا سایر دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های دولتی هم در تربیت کارآفرین نقش داشته اند یا خیر.

او با اشاره به اینکه آموزش و پرورش نسبت به گذشته نقش پر رنگ تری را نسبت به کار آفرینی ایفا می‌کند، گفت:

در تربیت فرد کارآفرین، عوامل متعددی مورد توجه است هرچند سعی کردیم با انعقاد تفاهم نامه بین آموزش و پرورش و دانشکده کارآفرینی در سال ۹۲ این موضوع را به طور پر رنگ تری دنبال کنیم.

مدیرکل دفتر فنی حرفه‌ای و کارودانش وزارت آموزش و پرورش از ایجاد پیش‌نویس باشگاه کارآفرینان نوجوانان خبر داد و گفت: تولید محتوا برای ۷ هزار مربی کارآفرین از سوی وزارت کار انجام شده است؛

در نظر داریم تا این باشگاه را به تدریج در استان‌های مختلف کشور اجرا کنیم که اکنون هم در خراسان رضوی، مازندران و اصفهان فعال است.

آذرکیش با اشاره به پیش نویس برنامه جامع کارآفرینی تصریح کرد: آموزش مربیان از طریق مرکز نیروی انسانی و سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی انجام می‌شود، اما از طریق برنامه جامع کارآفرینی به دنبال تسریع تربیت نیرو هستیم.

آمادگی برای آموزش‌های کارآفرینی در طرح ویژه مدارس

در ادامه افشار بهمنی مدیر کل دفتر تالیف فنی و حرفه‌ای بیان کرد: تربیت فرد کارآفرین و ایجاد این روحیه، نیازمند زمان است و صرفا توسط یک دستگاه محقق نمی‌شود بر همین اساس زیربنای آن باید در نظر گرفته شود.

او ادامه داد: دفتر توسعه کارآفرینی سیاست‌های مربوط به این حوزه را شکل می‌دهد همچنین در باشگاه کارآفرینی ۴ هزار و ۵۰۰ دانش آموز تحت آموزش قرار می‌گیرند البته حدود ۱۵ میلیون دانش آموز داریم که در مقایسه با تعداد افراد شرکت کننده در این باشگاه بسیار بالا است.

بهمنی گفت: پارادایم آموزش به سمت یادگیری رفته است که این کار از طریق معلمان کارآفرینی انجام می‌شود، اما در کل شاخص مناسبی برای کارآفرینی نداریم.

مدیرکل دفتر تالیف فنی و حرفه‌ای با اشاره به اینکه در آموزش و پرورش آمادگی هرگونه همکاری برای توسعه آموزش‌های کارآفرینی وجود دارد، بیان کرد: می‌توانیم از طریق طرح ویژه مدارس که ۲ ساعت از ساعت درسی را در اختیار مدرسه قرار می‌دهد به تربیت دانش آموز کارآفرین بپردازیم.
او با تاکید بر اینکه رویکرد تحولی در عناوین کتاب درسی در نظر گرفته شده است،

گفت: بر همین اساس کتاب کارآفرینی هم نسبت به سال‌های گذشته تغییرات چشمگیری داشته است علاوه بر آن در سازمان پژوهش بسته یادگیری را تدوین کردیم و اکنون ۶۱۷ عنوان محتوا وجود دارد.

بهمنی بیان کرد: باید به سمت کاهش تمرکز در برنامه درسی حرکت کنیم علاوه بر آن شایستگی‌های غیر فنی و مهارت‌های نرم را در کتاب‌های درسی با عناوین مختلف مورد توجه قرار دهیم.