توضیحات
ماهنامه شماره (41): آذر ماه 1401
دانشگاه‌ها دستخوش تغییرات بزرگی شده‌اند تا اینکه به درک امروزی دانشگاه‌ها رسیدند. درحالی‌که پرورش متخصصان در چارچوب رویکرد دانشگاه اول علم تمرکز آن‌ها بود اما در حال حاضر دانشگاه‌ها به مؤسساتی تبدیل شده‌اند که در بسیار از موضوعات محور اصلی پژوهش‌های محسوب می‌شوند و دانشگاه‌ها را قادر می‌سازد تا ساختاری نهادی به دست آورند. با همکاری‌های صنعتی، مدل دانشگاهی که در آن دانشگاه‌ها فقط تحقیق می‌کنند تغییر پیدا کرده است در این مدل که نسل سوم نامیده می‌شود، دانشگاه‌ها علاوه بر ویژگی‌های کلاسیک مانند آموزش و پژوهش، نقش فعالی در توسعه اقتصادی-اجتماعی جامعه ایفا کرده‌اند.
با این تغییر اساسی، دانشگاه‌ها به مؤسسات خدماتی تبدیل شده‌اند. نیازهای فزاینده بازیگران در بازار به فناوری اطلاعات، پایداری شرکت‌ها و افراد حرفه‌ای به رقابت، شرکت‌ها را مجبور به نوآوری می‌کند و دانشگاه‌ها را مجبور به دگرگونی کرد. امروزه کارآفرینی به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان مجموعه‌ای از شایستگی‌های موردنیاز برای ادغام بسیاری از مشاغل در آموزش‌وپرورش درک می‌شود. این گرایش به سمت درک کارآفرینی به شیوه‌ای گسترده‌تر و درعین‌حال نیاز روزافزون به گنجاندن موضوعات پایداری در آموزش، درنتیجه باید به گسترش مفهوم دانشگاه کارآفرین منجر شود. البته این نکته را هم باید در نظر گرفت که گسترش فرضی رویکرد دانشگاهی کارآفرین پاسخ جدیدی به برخی از انتقادات این مفهوم در مورد وابستگی فزاینده مؤسسات آموزش عالی به شرکای صنعتی و تجاری یا حامیان مالی ایجاد می‌کند.
آموزش کارآفرینی در دانشگاه‌های کارآفرین انگیزه دانشجویان را افزایش داد و آموزش اساتید را با رویکرد دنیای واقعی توصیه می‌کند. همچنین جایگزینی آزمون‌های سنتی با ارزیابی‌های کارآفرینانه و پیوند دانش کسب‌شده با سایر موضوعات در برنامه درسی و سایر بازیگران اکوسیستم کارآفرینی ضروری تلقی می‌شد. اگرچه برنامه‌های محلی و ملی با هدف فعالیت‌های کارآفرینانه وجود دارد، اما می‌توان گفت که علایق فردی و کنجکاوی دانشگاهیان نقش تعیین‌کننده‌ای در تحقق این برنامه‌ها دارد. می‌توان گفت که تجاری‌سازی به‌طورکلی به‌عنوان “منفعت اقتصادی دانش” تلقی می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، بخش سودآوری، شغل دانشگاهیان نیست، بلکه کار بنگاه‌هاست.
ازاین‌رو کارکردهای کلاسیک دانشگاه‌ها کافی نیست. دانشگاه‌ها نسبت به تقاضاهای بازار حساس‌تر شده‌اند و شروع به خدمت در مدلی کرده‌اند که درآمدی غیر از منابع عمومی ایجاد می‌کند. دانشگاه کارآفرین مدل‌های آکادمیک آموزشی و پژوهشی را ترکیب می‌کند و آن‌ها را به مرحله بعدی توسعه می‌برند و قراردادی را بین تأمین مالی در مقیاس بزرگ فراهم می‌کنند. بنابراین، دانشگاه‌ها به ساختاری تبدیل شده‌اند که بتواند به نیازهای زندگی اجتماعی-اقتصادی پیرامون خود پاسخ دهد.
در عصر ICT و درک اقتصادی مبتنی بر ارزش، نیازهای بازیگران بازار مبتنی بر فناوری اطلاعات در حال افزایش است. نیاز به فناوری‌های اطلاعات و استفاده متخصصان از آن در این دنیای پیچیده جدید، دانشگاه‌ها را به بخشی از این نظام اقتصادی تبدیل کرده است تا جایی که شرکت‌ها موظف هستند از طریق تحقیق و توسعه در این راستا، دوام و پایداری خود را حفظ کنند.
مهندس عارفه داودی
سردبیر نشریه دانشگاه کارآفرین
