تأثیر نخبگان دانشگاهی در رشد صنعت کشور
تأثیر نخبگان دانشگاهی در رشد صنعت کشور
هدایت جوانان پرشور در صنعت
چندی است که ارتباط بین صنعت و دانشگاه نقل محافل صنعتی کشور علی‌الخصوص صنایع دولتی شده است و مدیران این صنایع در ابتدای تصدی خود در پست مربوطه، بارها جلساتی در این زمینه را برگزار کرده و چراغ سبزی به فرهیختگان دانشگاهی نشان می‌دهند، اما در واقع در اکثر اوقات این موضوع در همین مقدار مسکوت می‌ماند و خبری از همکاری دوجانبه صنعت و دانشگاه به گوش نمی‌رسد. دلایل عدم محقق شدن این همکاری به نوع اداره کردن سازمان‌ها برمی‌گردد و معمولاً در سازمان‌ها و صنایعی که نوع مدیریت آن‌ها بر پایه شایسته‌سالاری نبوده و انتصاب مدیران فقط به دلیل خالی نماندن مسند است، هیچ‌وقت ارتباطی بین صنعت و دانشگاه رخ نخواهد داد.
اما کمی از نگاه انتقادی فاصله بگیریم و نظر به فعالیت‌های مثبت در این زمینه انداخته و بیشتر در خصوص امکان ایجاد همکاری فیمابین صنعت و دانشگاه تأمل‌کنیم.
اولین قدم برای همکاری دوجانبه، افزایش سطح علمی دانشجویان و اصلاح سرفصل‌ها و عناوین دروس آموزشی در دانشگاه‌هاست. در اکثر دانشگاه‌ها بعضاً دروس و سرفصل‌هایی تدریس می‌شوند که جنبه تخصصی نداشته و بیشتر با عنوان اصلی رشته تحصیلی ارتباط دارند و همین باعث می‌شود که دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی با ذهنی سرشار از فرضیات و فرمول‌ها قدم به دنیای کاری بگذارند که به دنبال متخصص می‌گردد نه کسی که می‌تواند سخت‌ترین محاسبات ریاضی را در کوتاه‌ترین زمان حل کند!
پس دانشگاه‌های ما باید رویکرد پرورش متخصص را در پیش بگیرند که این امر با به‌کارگیری اساتید مجرب و حرفه‌ای و همچنین اصلاح عناوین درسی و البته صرف هزینه‌های بیشتر، امکان‌پذیر است.
قدم بعدی اصلاح تفکری است که در خانواده‌ها جا افتاده است که بر اساس آن فرزند خانواده حتماً باید به تحصیلات پس از دوران متوسطه در دانشگاه ادامه دهد و همین موجب می‌شود که تعداد زیادی دانشجو، به روش‌های سهل و آسان وارد دانشگاه شوند و علاوه بر ترافیک فارغ‌التحصیلی، بدون هیچ تخصصی در مسیر بازار کار قرارگرفته و آمار نخبگان دانشگاهی را با چالش جدی مواجه کنند!
اگر این افراد به طرق مختلف جذب صنایع شوند قطعاً آن صنعت دچار مشکلات فراوانی خواهد شد و پیشرفت محسوسی نخواهد داشت و اگر در بازار آزاد مشغول به کار شوند، هزینه و زمانی که در دانشگاه صرف کرده‌اند بیهوده بوده و سودی از آن حاصل نشده است.
گام بعدی، برنامه‌ریزی صنایع در جذب مستمر نخبگان و متخصصان دانشگاهی است و می‌تواند در قالب برگزاری آزمون و یا ایجاد پروژه‌های مختلف باشد که از این طریق نخبگان دانشگاهی علاوه بر گزینش صحیح توسط سازمان، از نظر بار علمی و مهارت تخصصی نیز سنجیده شده و پس از مدتی جذب می‌شوند که مثال عینی آن برگزاری آزمون استخدامی گروه صنعتی ایران‌خودرو بوده که چندی پیش برگزار شد و به‌موجب آن 400 نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در رشته‌های مختلف در مقاطع کاردانی و کارشناسی پس از قبولی در آزمون و طی نمودن مراحل گزینش، جذب شرکت ایران‌خودرو می‌شوند. این عمل در اصل یک حرکت مثبت در تحقق همکاری صنعت و دانشگاه است که انتظار می‌رود سایر صنایع نیز از این روش جهت جذب نیروی متخصص خود استفاده کنند.
در نهایت و در گام آخر حمایت‌های دولتی است که باید صورت گیرد و از سازمان‌ها جهت جذب نیروهای نخبه دانشگاهی حمایت شود. گاهی هزینه‌های جذب نیروهای متخصص بسیار زیاد بوده و حتی با وجود سودآوری درازمدت، سازمان‌ها زیر بار این هزینه‌ها نمی‌روند که در این شرایط، کمک‌های دولتی می‌تواند کمی این فرآیند را تسهیل کند.
همه ما هنگامی که برای اولین بار قدم در دانشگاه گذاشتیم رؤیایی در سر داشتیم که چیزی جز پیشرفت کشور عزیزمان نبوده و خود را در بالاترین جایگاه در زمینه تحصیلی خود می‌دیدیم؛ چه می‌شود که پس از فارغ‌التحصیلی بخش اعظمی از آن جوانان پرشور و با استعداد، راهی مشاغلی می‌شوند که نه مرتبط با تحصیلاتشان است و نه مرتبط با علاقه‌مندی‌شان؟ اگر از همین امروز برنامه‌ریزی صحیحی صورت گیرد یقیناً تا 10 سال آینده کسانی که با عشق و علاقه رشته تحصیلی موردنظرشان را پیش‌گرفته‌اند، پس از پایان تحصیلات نیز در صنعت مرتبط با تحصیلشان فعالیت می‌کنند و می‌توانیم شاهد رشد و بالندگی صنعت کشور باشیم. هرجایی که دانشگاه و دانشگاهی حضور داشته باشد، پیشرفت و خرد حاکم خواهد شد به‌شرط آن‌که زمینه‌های صحیحی برای این امر ایجاد شود.
نویسنده: کسری واشقانی
پژوهشگر حوزه صنعت