نوشته‌ها

پارک های علم و فناوری

پارک‌‌های علم و فناوری

پارک‌های علم و فناوری نمادی برای دانشگاه کارآفرین

نمادی برای  توسعه فلسفه دانشگاه کارآفرین

پارک‌‌های علم و فناوری مراکزی هستند که عمدتاً در جوار مراکز تحقیقاتی و علمی و دانشگاهی تاسیس شده و در راستای تجاری‌سازی نوآوری‌‌های برآمده از دانشگاه‌‌ها عمل می‌‌کنند. یکی از اولین نمونه‌‌های این مراکز در دهه 1950 میلادی در کنار دانشگاه استنفورد تاسیس شد و کارکرد اصلی آن فراهم آوردن فضایی برای استقرار شرکت‌های منشعب شده از دانشگاه بوده است. به اقتضای پیوند این پارک‌‌ها با دانشگاه‌‌ها و مراکز علمی، اهتمام مدیران آن‌ها بر گزینش و استقرار شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان در فضایی متمرکز است که با ایجاد تعاملات علمی میان کارآفرینان و دانشگاه‌‌ها، فضایی مناسب برای نوآوری و کارآفرینی ایجاد کنند. پارک‌‌های علم و فناوری از جمله اولین نمونه‌‌های ایجاد فضای اختصاصی برای رشد شرکت‌‌های دانش بنیان هستند. تعریف واحدی برای ویژگی‌های اصلی این پارک‌ها وجود ندارد ولی به استناد “انجمن بین‌‌المللی پارک‌های علم و فناوری” از جمله کارکرد‌های اصلی آن‌ها موارد زیر است:

  • ایجاد بستری موثر برای همکاری در زمینه نوآوری میان دانشگاه و صنعت
  • تسهیل ارتباط بین شرکت‌ها، کارآفرینان و متخصصان
  • ایجاد محیطی برای تقویت فرهنگ نوآوری و کارآفرینی
  • تسهیل شکل‌‌گیری شرکت‌ها و رشد آن‌ها

پارک‌‌های علم و فناوری در واقع شهرک‌‌هایی هستند که به منظور استقرار شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان و برآمده از دانشگاه‌‌ها طراحی و ساخته شده‌‌اند و تمرکز آن‌ها بر تسهیل نوآوری از طریق گرد هم آوردن و هم‌‌افزایی افراد خلاق است. بیش از یک سوم این پارک‌ها در پردیس‌های دانشگاهی واقع شده‌اند. براساس برخی آمار، در درون 90 % این پارک‌ها مراکز رشد، مراکز دانشگاهی و تحقیق وجود دارند. یک پارک علم و فناوری عمدتا ًیک شهرک فناوری با گستره متنوعی از شرکت‌‌هاست. از این رو اکثر پارک‌‌های علم و فناوری به صورت شهرک‌‌هایی بزرگ هستند، به نحوی که بیش از50 % پارک‌‌های علم و فناوری مساحتی بیش از 20هکتار دارند. در پارک‌‌های علم و فناوری مدیریت متمرکزی که بر فعالیت شرکت‌ها نظارت مستقیمی داشته باشد، وجود ندارد و صرفاً به بررسی حداقل‌‌های شرایط لازم برای حضور در این فضای فیزیکی محدود می‌‌شود. عموماً پارک‌‌های علم و فناوری نفع مستقیمی از موفقیت یا عدم موفقیت شرکت‌‌های زیر‌مجموعه خود نمی‌‌برند و سهامدار شرکت‌ها نیستند.

پارک علم و فناوری

در بسیاری از موارد مالکیت این پارک‌ها در اختیار دانشگاه‌ها و نهاد‌های غیرخصوصی است به نحوی که برخی آمار و ارقام حاکی از آن است که تنها %16 پارک‌های علم و فناوری کاملاً خصوصی هستند. در عین حال که سهم پارک‌‌های خصوصی رو به رشد است ولیکن اکثر پارک‌‌ها، به خصوص در ابتدای تاسیس، از نوعی حمایت نهاد‌های عمومی برخوردارند.

پارك‌‌هاي علم و فناوري به عنوان يكي از نهاد‌هاي اجتماعي و حلقه‌‌اي از زنجيره توسعه اقتصادي با هدف افزايش نوآوري فناورانه، توسعه اقتصادي و اشتغال‌‌زايي متخصصان و صاحب‌نظران انديشه به وجود آمده‌‌اند.  شكل‌‌گيري و توسعه بسياري از پديده‌هاي نو‌ظهور فناورانه از درون اين پارك‌ها مي‌‌باشد. دولت‌‌ها سعي مي‌‌كنند با ايجاد محيطي مناسب، شرايط كار و فعاليت را براي شركت‌‌هاي كوچك و متوسط فراهم نمايند. بنابراين، نقش دولت‌‌ها به خصوص در كشور‌هايي همچون ايران، در توسعه و موفقيت اين پارك‌‌ها بسيار مؤثر و حياتي است.

پيشينه پارك‌‌هاي علم و فناوري در ايران

تاريخچه ايجاد اولين شهرك علمي و تحقيقاتي در ايران مربوط به سال 1371 است كه پيشنهاد تهيه گزارش بررسي مقدماتي آن توسط شركت سهامي ذوب آهن مطرح شد و پيگيري كليت كار به معاونت پژوهشي دانشگاه صنعتي اصفهان واگذار شد و در همين سال موضوع در شوراي پژوهش‌‌هاي علمي كشور تصويب گرديد. در سال 1372 با تشكيل هيأت امنا عمليات اجرايي شهرك شروع شده و در سال 1375 اساسنامه آن در شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصويب گرديد. در سال 1378 عمليات اجرايي ساخت اولین مركز رشد انجام و در سال 1379 مركز رشد غدير با استقرار 17 واحد فناوري و تحقيقاتي راه‌اندازي شد. پارك فناوري پرديس در سال 1379 مطالعات مكان‌يابي را انجام داد و در سال 1380 نقطه‌اي در شهر پرديس جهت احداث انتخاب شد. اين پارك كه وابسته به نهاد رياست جمهوري است به لحاظ عملكردي متفاوت با ديگر پارك‌‌هاي ايران است. پارك‌هاي علم و فناوري استان‌هاي آذربايجان شرقي، سمنان، خراسان، فارس، گيلان، مركزي و يزد در سال 1381 با انحلال سازمان پژوهش‌‌هاي علمي و صنعتي استان‌‌ها و تبديل آن به پارك ايجاد شدند. بر اين اساس، اين روند و ايجاد پارك‌‌ها و توسعه آن در حال حاضر نيز بنا بر تكاليف قانوني برنامه پنجم توسعه ( بند (د) ماده 16 ) بايد ادامه داشته باشد كه اين روند تاكنون در قوانين بودجه‌‌هاي سنواتي ديده شده و فرآيند توسعه آن توسط اين معاونت به عنوان متولي بودجه كشور و وزارت علوم، تحقيقات و فناوري از سوي ديگر به عنوان سياست‌گذار اين بخش ادامه دارد.

پارک تحقیقاتی یوکوسوکا

پارک تحقیقاتی یوکوسوکا (YRP)

پارک تحقیقاتی یوکوسوکا (YRP) یک خوشه تحقیق و توسعه برای فناوری اطلاعات و ارتباطات است که به‌طور ویژه بر فناوری‌های رادیویی و ارتباطاتی متمرکز شده است که در اکتبر 1997 در منطقه حومه جنوبی شهر یوکوسوکا، استان کاناگاوا افتتاح شد.

این منطقه که به‌راحتی از توکیو قابل دسترسی است، توسط طبیعت زیبای شبه جزیره میورا احاطه شده است که محیطی آرام و مناسب برای تحقیق و توسعه را فراهم می‌کند و طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های تحقیق و توسعه توسط مؤسسات تحقیقاتی ملی و خصوصی و شرکت‌هایی که در اینجا جمع می‌شوند، انجام می‌شود.

برای حمایت از این فعالیت‌ها، امکانات مختلف تحقیق و توسعه و محیط‌های آزمایشی (محیط‌های آزمایش) در YRP ارائه شده‌اند و انجمن‌ها و کمیته‌ها فرصت‌هایی را برای بحث در مورد فناوری‌های جدید و کاربرد آن ارائه می‌دهند. رویدادها به‌طور منظم برای ترویج مبادلات داخلی و بین‌المللی و همچنین همکاری صنعت، دانشگاه و دولت برگزار می‌شود و دوره‌های آموزشی برای توسعه منابع انسانی نیز در طول سال برگزار می‌شود.

کمیته ارتقای تحقیق و توسعه YRP از زمان تأسیس قبلی خود در سال 1987، پروژه‌های مختلف مرتبط با تحقیق و توسعه را در YRP به‌عنوان یک سازمان داوطلبانه غیرانتفاعی با هدف کمک به توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تبلیغ می‌کند. به‌منظور غنی‌سازی و توسعه بیشتر فعالیت‌های خود و گسترش آن‌ها در زمینه‌های مختلف.

فعالیت در YRP

تحقیق و توسعه:

  1. تحقیق و توسعه فناوری‌های بی‌سیم مانند ارتباطات سیار، ارتباطات ماهواره‌ای و ارتباطات بی‌سیم نوری
  2. تحقیق و توسعه منابع فرکانس برای توسعه فناوری‌هایی جهت استفاده کارآمد از فرکانس‌های مورداستفاده فعلی و بهره‌برداری از فرکانس‌های استفاده‌نشده
  3. تحقیق و توسعه برای ارتقای استانداردسازی استانداردهای فنی، پایانه‌ها و سیستم‌های ارتباطی مربوط به رادیو، مخابرات و غیره.

تأمین امکانات و تجهیزات تحقیق و توسعه

نصب امکانات و تجهیزات تحقیق و توسعه برای استفاده مشترک شرکت‌کنندگان YRP

ترویج تبادل و همکاری پژوهشی

برنامه‌ریزی و اجرای رویدادهای مختلف مانند کارگاه‌ها، سمینارها، نمایشگاه‌ها و غیره برای ترویج همکاری‌های تحقیقاتی بین‌المللی و تبادل اطلاعات بین محققان صنعت، دانشگاه و دولت.

ادامه دارد….

جهت مطالعه بیشتر به ماهنامه شماره 42 نشریه دانشگاه کارآفرین مراجعه بفرمایید

اهداف و مأموریت پارک‌های علمی و فناوری، پارک‌های علمی مستقر در دانشگاه چالمرز

اهداف و مأموریت پارک‌های علمی و فناوری، پارک‌های علمی مستقر در دانشگاه چالمرز

 

پیرو مقاله «بررسی تحولات کارآفرینی در سیستم دانشگاه سوئد؛ آشنایی با دانشگاه چالمرز» که به چاپ رسید ، به سه پارک علم و فناوری که در دانشگاه چالمرز مستقر بود، اشاره شده است که خالی از لطف نیست که توضیحات مختصری پیرامون آن داده شود.

پارک علمی لیندهولمن (Lindholmen)

سوئد کشور صادرات لقب گرفته و اقتصاد آن کاملاً دانش‌بنیان محسوب می‌گردد. بااینکه سرزمین سرد شمالی هیچ میراثی جز یخ و سرما را برای مردمان اسکاندیناوی به ارمغان نیاورده، اما آن‌ها نا‌امید نشده و به کسب دانش و تولید ثروت از آن روی آورده‌اند. نتیجه چنین کاری متولد شدن برندهای صاحب‌نامی مانند «Volvo»، «H&M»، «SAAB»، «Toyota»، «Scania»، «Dassault System»، «IKEA» و … بوده است.

در حال حاضر اتحادیه پارک‌های علم و فناوری سوئد پروژه‌هایی را برای تعالی نوآوری و جذب سرمایه‌گذاری با آژانس نوآوری سوئد (VINNOVA) و آژانس توسعه منطقه‌ای (Tillvaxberket) را در دستور کار دارند.

دانشگاه‌هایی چون «KTH» و «چالمرز و استکهلم» ازجمله مراکزی هستند که با پارک‌های علم و فناوری سوئد تعامل زیادی دارند. لیندهولمن در گوتنبرگ یک محیط قوی و در حال رشد است. این رشد از سال 2000 شروع شده و این امر هرساله با تعداد زیادی کسب‌وکار همراه است. این پارک یکی از پارک‌های دانش‌محور و رو به رشد است که امروزه بیش از 21000 نفر در لیندهولمن در حال کار، تحصیل و زندگی هستند که دیدگاه بر این است که این رقم در سال 2020 به عدد 30000 برسد. پارک لیندهولمن پارکی بین‌المللی است که به‌منظور رفع اشکالات نوآوری به وجود آمده است.

پارک علمی لیندهولمن محیطی توسعه‌ای ارائه می‌دهد که در آنجا صنعت، آموزش و بخش عمومی می‌تواند تحقیقات و پروژه‌های توسعه‌ای را اجرا نماید، لذا برای حدود 15 سال آینده، همکاری‌ها و نوآوری‌های موفقی ایجاد شده است.

در این پارک دانشمندان، مدیران پروژه، مدیران کسب‌وکار، متخصصان خودرو، کارشناسان اتحادیه اروپا، دانشجویان، طراحان، هنرمندان، متخصصین، کارآفرینان و سیاستمداران مشغول به کار هستند و تمرکز همگی بر روی مفهوم توسعه است.

 

سه حوزه تمرکز- یک محیط خلاق:

پارک علمی لیندهولمن دارای 3 حوزه تمرکز: حمل‌ونقل، ارتباطات و فناوری اطلاعات و رسانه است. نقاط تمرکز و تعامل با یکدیگر، فرصتی را برای فناوری و نوآوری‌های جدید ایجاد می‌کند.

 

بین‌المللی کردن:

پارک علمی لیندهولمن یک محیط مشترک بین‌المللی است و در سراسر جهان همکارانی دارد. شرکت در چندین پروژه اتحادیه اروپا به‌عنوان نماینده کشور سوئد یک محیط نوآوری قوی در زمینه‌های متمرکز به وجود آورده است.

 

حمل‌ونقل:

با اجرای پروژه‌های آزمایشی و نمایشی در حمل‌ونقل پایدار که به تمرکز بر ایمنی، بهره‌وری و حفظ محیط‌زیست منتهی می‌شود.

 

فناوری اطلاعات و ارتباطات:

این پارک عرصه بین‌المللی جهت توسعه خدمات زیربنایی و فناوری اطلاعات مدرن است.

 

رسانه‌ها:

پارک علمی لیندهولمن توسعه، نوآوری و تولید فناوری‌های جدید و مفاهیم در صنعت رسانه، متخصصین در فیلم، تلویزیون، تجسم فکری، بازی و رسانه‌های سنتی را حمایت و پشتیبانی می‌کند.

 

محلی که در آن اذهان روشن و پروژه‌ها گرد هم می‌آیند:

محیط تصمیم‌ساز (Open Arena) در پارک لیندهولمن به مفهوم یک محیط برای پروژه‌های همکاری است. محل استقرار آن واقع در ساختمان اصلی در پارک علم و فناوری لیندهولمن است و برای جلسات تشویقی و فعالیت‌های نوآورانه طراحی شده است. محیط تصمیم‌ساز لیندهولمن یک محیط کار برای پروژه‌های مختلف همکاری ملی است که پارک لیندهولمن میزبان آن است. افرادی که در این محیط هستند شامل دانشمندان، مدیران پروژه، مدیران کسب‌وکار، کارشناسان خودرو، متخصصین اتحادیه اروپا، دانشجویان، طراحان، هنرمندان، افراد حرفه‌ای، کارآفرینان و سیاستمداران می‌باشند.

مزایای محیط تصمیم‌ساز:

پارک علم و فناوری لیندهولمن یک فرصت منحصربه‌فرد برای شرکت در جلسات خلاقیت در یک محیط تصمیم‌ساز را فراهم می‌کند. به‌عنوان کارمند یک شرکت تأسیس‌شده در این پارک می‌توان از محیط تصمیم‌ساز برای جلسات خودجوش و یا به‌عنوان یک محل کار موقت استفاده نمود.

 

پروژه‌های همکاری در محیط تصمیم‌ساز:

الموب (Elmob)

پروژه‌های مشترک برای توسعه و آزمایش حمل‌ونقل برقی که زندگی را برای ساکنان گوتنبرگ آسان‌تر می‌کند و یک انتخاب پایدار در هنگام سفر است. تمرکز بر روی دوچرخه برقی، ماشین الکتریکی، تاکسی‌های الکتریکی و اتوبوس‌های هیبریدی است.

 

رانندگی من (Drive Me)

شرکت ولوو نقش رهبری را در اولین مقیاس بزرگ در جهان ایفا می‌کند. پروژه مستقل رانندگی آزمایشی که در آن 100 خودرو ولوو در جاده‌های عمومی و در شرایط رانندگی روزمره در اطراف شهرستان‌های سوئدی گوتنبرگ استفاده می‌شود.

 

برق

اتوبوس‌هایی بدون صدا و بدون تولید گازهای گلخانه‌ای حرکت و مسافرین را جلوی منزل سوار می‌کنند که توسط یک منبع تجدیدپذیر برق تحقق یافت. این پروژه در سال 2015 در گوتنبرگ به واقعیت پیوست.

 

حمل‌ونقل سبز در اروپا

پروژه سبز یک پروژه اروپایی است. این پروژه با هدف توسعه کریدورهای سبز در پارک است. این پروژه شامل ابزارها و توصیه‌هایی به‌منظور تدارکات و حمل‌ونقل سبز است.

 

خدمات مسافرتی نوآورانه

این پروژه هوشمند در حال توسعه و آزمایش خدمات نوآورانه‌ای است که تسهیل‌کننده و مزیت یک سفر پایدار در محیط‌های شهری را به دنبال دارد.

 

هماهنگی خدمات حمل‌ونقل تلفنی الکترونیکی

در آینده‌ای نزدیک، خودروها صاحب یک سیستم امنیتی الکترونیکی خواهند شد که به‌طور خودکار خدمات اورژانس را در صورت تصادف جدی شماره‌گیری خواهند نمود. این سیستم امنیتی در حال حاضر 15 کشور اروپایی را پوشش می‌دهد و درنهایت برای پیاده‌سازی آن در سراسر اروپا است. پارک علمی لیندهولمن پروژه آزمایشی سوئد را با مجوز از مقامات سوئدی هدایت می‌کند.

 

همکاران

در اینجا فرصتی برای ایجاد همکاری بین صنعت، دانشگاه و بخش عمومی ایجاد شده است. حل چالش‌های عمده که جامعه با آن مواجه است نیاز به همکاری در خصوص موضوعات سنتی و مرزهای سازمانی دارد.

 

سازمان‌دهی

پارک علم و فناوری لیندهولمن مسئول نام‌های تجاری و همچنین توسعه استراتژیک در پارک است. یکی از اهداف اصلی این پارک ایجاد فرصت‌هایی جهت همکاری بین کسب‌وکار، دانشگاه و بخش عمومی در هر دو سطح ملی و بین‌المللی است.

آزیتا جهانبخش

نویسنده : آزیتا جهانبخش / پژوهشگر حوزه مدیریت تکنولوژی

رشد به سبک دانشگاهی؛ همه چیز در مورد مراکز رشد

رشد به سبک دانشگاهی؛ همه چیز در مورد مراکز رشد

 

 

اگر شما از آن دسته از افرادی هستید که ایده و طرح خلاق و نوآوری را برای

راه‌اندازی یک کسب‌وکار در سردارید ولی دغدغه اصلی شما تأمین مالی و

حمایت است، مراکز رشد و انکوباتورها شرایط خوب و مناسبی را برای ایجاد

و رشد و توسعه کسب‌وکارتان در اختیار شما قرار می‌دهند.

 

نوآوری و کارآفرینی به‌عنوان مؤلفه‌های اساسی توسعه اقتصادی مبتنی بر دانایی محسوب می‌شوند. شرکت‌های کوچک و متوسط فناور با تکنولوژی پیشرفته، نقش بسیار مؤثری در رونق اقتصادی، توسعه فناوری و به‌تبع آن کارآفرینی دارند. به دلیل ابهام در شناخت و تعریف جامع از بازار یا محصول در اقتصاد مبتنی بر دانایی، محصولات تولیدشده در این رویکرد جدید اقتصادی با پیچیدگی‌ها و عدم اطمینان‌های فراوانی مواجه هستند. به همین دلیل درطي دهه‌هاي اخير، برنامه‌هاي متنوعي از سوي دولت‌ها براي حمايت از شركت‌هاي كوچك و تداوم بقاي آن‌ها طراحي و اجراشده است. بنابراین ایجاد و توسعه این شرکت‌ها درگرو ایجاد زیرساخت‌های لازم برای کاهش خطرپذیری آن‌ها در دوران شروع فعالیت خود می‌باشد.

یکی از این زیرساخت‌ها، مراکز رشد واحدهای فناوری یا انکوباتورها هستند. مرکز رشد واحدهای فناوری برای کارآفرینان و واحدهای کوچک و نوپا که با تکیه‌بر علم، تخصص و فناوری دارای ایده‌های قابل تجاری شدن هستند، مشاوره‌های ضروری و نیز خدمات و تجهیزات مناسب را برای رشد و ارتقای آن‌ها ارائه می‌دهند و آن‌ها را برای حضور مستقل و مؤثر درصحنه فناوری آماده می‌نماید. همچنین واحدهای فناوری نوپا طی دوره حضور در مرکز رشد، با استفاده از دستاوردهای تحقیقاتی، به‌منظور دستیابی به دانش فنی و آمادگی برای تولید محصول یا خدمات، تلاش خواهند کرد.

 

تاریخچه مراکز رشد:

تأسیس اولین مرکز رشد جهان به سال ۱۹۵۹ میلادی در نیویورک برمی‌گردد. در این سال ژوزف مانسکو، تاجر آمریکایی با خرید یک ساختمان بزرگ قدیمی تصمیم داشت آن را پس از تعمیر، به یک مستأجر اجاره دهد، اما متوجه شد که این ساختمان بزرگ‌تر از آن است که یک مستأجر به‌تنهایی از عهده هزینه‌های آن برآید. لذا تصمیم گرفت که آن را به مستأجران متعددی اجاره دهد تا بتواند از این طریق درآمدزایی نماید. مانسکو بعد از یک سال، ۲۰ تا ۳۰ مستأجر داشت که حدوداً ده هزار مترمربع از فضای مجموعه را اجاره نموده بودند. این مرکز هنوز هم فعال است و با نام مرکز صنعتی باتاویا (Batavia) شناخته می‌شود و حدوداً هزار نفر در آن به کار مشغول‌اند.

اما ايده اصلي مراکز رشد و شکل‌گيري انکوباتورها (incubators) به دوران رکود اقتصادي آمريکا در دهه 1970 بازمی‌گردد که بسياري از شرکت‌هاي بزرگ کارکنان خود را برکنار مي‌نمودند. دولت آمريکا به‌منظور مقابله با بحران بيکاري موضوع ايجاد زیر ساختارهایی جهت ايجاد مؤسسات و شرکت‌هاي کوچک را در برنامه خود قرار داد و مرکز رشد را در زمينه‌هاي مختلف تأسیس نمود. بنابراین هدف اصلي تأسیس مراکز رشد و شکل‌گيري انکوباتورها در دنيا؛ تهيه بستر مناسب جهت افزايش ضريب موفقيت و کاهش ريسک واحدهاي نوپا و حمايت از کارآفرينان فاقد سرمايه و تجربه لازم در حيطه فناوري و شيوه‌هاي تجاري‌سازي ايده‌ها مي‌باشد.

 

تعریف مركز رشد:

مركز رشد یا انكوباتور، آن‌گونه كه در فرهنگ لغت آمده به معناى ماشين جوجه‌کشی، گرم‌خانه، يا دستگاه نگهدارى نوزادان نارس است. اين واژه از مصدر “to incubate” گرفته‌شده است كه بر مفاهيم تكثير كردن، كشت دادن، رشد كردن و تكوين يافتن دلالت دارد. در ادبيات كارآفرينى، مراکز رشد براى ایجاد، توسعه و رشد كسب‌و‌كارهاى كوچك و دانش‌بنیان تأسيس مى‌شوند. مرکز رشد فضاى ادارى، فنى و آزمايشگاهى همراه با خدمات حمايتى با حداقل هزينه را براى شركت‌هاى نوپا فراهم مى‌كند و هم‌چنين شبكه‌سازى و برخى خدمات جانبى را براى آن‌ها تأمین مي‌نمايد. درواقع مراکز رشد ارائه‌کننده فضا، خدمات حمايتى و تجهيزات مشترك براى شركت‌هاى كارآفرين هستند تا بتوانند كارآفرينان و شركت‌هاى كوچك را در ايجاد و توسعه مؤسسات خودیاری نمايند.

مراکز رشد معمولاً “در كنار يك مركز تحقيقاتى يا دانشگاهى كه خدمات پشتيبانى (اعم از فنى يا غير فنى) را براى تبديل (يا پرورش) يك نوآورى يا يك اختراع به يك شركت صنعتى ارائه مى‌كند، تأسيس مى‌شوند. در سرتاسر جهان اين نكته پذیرفته‌شده است كه مراكز رشد ابزارهاى مطمئنى براى تبديل نوآوري‌ها و دستاوردهاى تحقيقاتى به محصولات و نيز ترغيب كارآفرينى و توسعه تكنولوژيك به‌ویژه در حوزه فناوري‌هاى پيشرفته هستند.

یک مرکز رشد باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

  • مستقر در يك پارك علمى و فناورى يا نزديك به ساير مراكز علم و فناورى
  • داراى حوزه ستادی كوچك و مديريت باتجربه
  • داراى ارتباط علمى با مجامع تخصصى
  • داراى فضاهاى انعطاف‌پذير قابل‌واگذاری به‌صورت اجاره
  • داراى توان تدارك امكانات و خدمات باارزش افزوده بالا

بنابراین؛ با توجه به شرايط و خصوصيات مخاطبين مرکز رشد كه غالباً افراد حقيقي و حقوقي صاحب ايده يا  کسب‌وکارهای دانش‌بنيان در رشته‌ها و زمينه‌هاي گوناگون مي‌باشند و داراي وضعيت و شرايط عمومي (نيازمند فضاي اداري استقرار، خدمات و مشاوره‌هاي عمومي کسب‌وکار و …) نسبتاً مشابهي مي‌باشند، لذا در طراحي اجزاي یک مركز رشد مي‌بايست ويژگي‌هاي عمومي يك فضاي تسهيل‌كننده كسب‌وكار همچون انعطاف‌پذيري، دسترسي آسان و سريع به زيرساخت‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي، خدمات و مشاوره‌هاي عمومي با نرخ دسترسي بالا، هم‌افزايي و سایر عوامل مرتبط مدنظر قرار گيرد.

 

انواع مراکز رشد:

  • مرکز رشد صنعتی: این مراکز رشد را اغلب نهادهای دولتی یا مراکز غیرانتفاعی به‌منظور حمایت از کارفرمایان تأسیس می‌کنند.
  • مرکز رشد دانشگاهی: این انکوباتورها به‌منظور تسهیل استفاده تجاری ازدانش فنی و حقوق مالکیت معنوی تأسیس می‌شوند و امکان استفاده از امکانات دانشگاهی مانند آزمایشگاه، کارگاه و کتابخانه را فراهم می‌کنند. این انکوباتورها همچنین امکان استفاده از نظرات و مشاوره تخصصی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه را نیز فراهم می‌آورند.
  • مرکز رشد مجازی: این انکوباتورها معمولاً دارای فضای فیزیکی خاصی نیستند و امکاناتی غیر از فضای اداری را ارائه می‌دهند. این نوع مراکز؛ مجازی و مبتنی بر وب هستند و برخی از خدمات مراکز رشد حقیقی، همچون خدمات مشاوره‌ای، معرفی روش‌های تأمین مالی، برخی خدمات اطلاع‌رسانی و غیره را از طریق اینترنت، بدون در نظر گرفتن مرزهای زمانی و مکانی در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهد.
  • مرکز رشد بین‌المللی: به‌طورمعمول این طبقه از انکوباتورها دارای مجموعه کاملی از سرویس‌های پشتیبانی برای پیشرفت فعالیت‌های تجاری هستند و تمرکز آن‌ها بیشتر بر روی صادرات است. این انکوباتورها با دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی در ارتباط‌اند.

 

اهداف مراکز رشد:

برخی از اهداف یک مرکز رشد عبارت‌اند از:

  • نوسازی، انتقالفناوری و استفاده از اکتشافات علمی جدید
  • بسترسازى جهت تجارى كردن دستاوردهاى تحقيقاتى
  • بسترسازى ايجاد فرصت‌هاى شغلى مناسب به‌منظور جذب كارآفرينان و دانش‌آموختگان دانشگاهى در حوزه‌هاى منجر به توسعه فناورى
  • كمك به رونق اقتصاد محلى و منطقه‌ای
  • افزایش بازدهی نیروی کار بالقوه و استفاده بهینه از سرمایه انسانی
  • ایجاد واحدهای صنایع کوچک و متوسط فنی و تخصصی یا دانش‌بنیان و فناور که بتوانند در بازار کار رقابت‌پذیر باشند.
  • ايجاد بستر لازم براى گسترش و رشد کسب‌وکارهای ایجادشده
  • توليد و توسعه محصولات قابل‌عرضه به بازار
  • ايجاد زمينه كارآفرينى و حمايت از نوآورى و خلاقيت نيروهاى محقق، جوان و کارآمد
  • کمک به زنان، مهاجران یا اقلیت‌ها

 

در شماره‌های بعدی نشریه به‌صورت گسترده‌تر و تفصیلی به موضوع مراکز رشد پرداخته خواهد شد.

پزوهشگر حوزه مدیریت تکنولوژی

بنفشه دین محمدی آذری