نوشته‌ها

کارآفرینی اجتماعی در بین جوانان اندونزی موردتوجه قرار گرفته است

کارآفرینی اجتماعی در بین جوانان اندونزی موردتوجه قرار گرفته است

ازجمله مشاغلی که در طول همه‌گیری کووید -19 محبوبیت پیدا کرده است “کارآفرینی اجتماعی” است که به‌عنوان استفاده از مکانیسم‌های تجاری برای مقابله با چالش‌های اجتماعی یا ترکیب منطق‌های تجاری و رفاهی برای فعالیت سازمان‌ها تعریف شده است.

بر اساس مطالعه شورای بریتانیایی جاکارتا، کارآفرینی اجتماعی به یک گزینه شغلی جذاب برای جوانان در اندونزی تبدیل شده است. آنچه کارآفرینی اجتماعی را جالب می‌کند این است که مشکلات اجتماعی را به فرصت‌های تجاری تبدیل می‌کند که ارزش ایجاد می‌کند.

به‌عنوان‌مثال نور هدی اسماعیل، کارآفرین اجتماعی معروف و محصول یاران Ashoka را در نظر بگیرید.

او به‌جای استفاده از “رویکرد سخت ” برای مقابله با تروریسم و بیکاری جوانان در جاوه مرکزی، راه‌اندازی Dapoer Bistik، یک جنگل (غرفه مواد غذایی) فروش استیک گوشت گاو که درها را برای مجرمان تروریستی سابق با ارائه مهارت‌های جدید به آن‌ها باز می‌کند، انتخاب کرد. درآمد، مالکیت مشترک، موقعیت اجتماعی جدید و هویت جدید، کمک به رهایی آن‌ها از تبعیض و انگ.

اگر غذا، کارآفرینی، نوآوری و فناوری می‌توانند اختلافات را حل‌وفصل کنند، چرا ما نمی‌توانیم از آن‌ها به‌عنوان ابزاری برای تحول اجتماعی استفاده کنیم؟ بر این اساس، بسیاری از کارشناسان نیز کارآفرینی اجتماعی را “کارآفرینی دگرگون‌کننده ” می‌نامند، با توجه به وعده آن برای تبدیل مشکلات اجتماعی به فرصت‌هایی که ارزش اجتماعی و تجاری ایجاد می‌کنند.

سؤال بزرگ‌تر این است که چرا برخی افراد کارآفرین اجتماعی شدن را انتخاب می‌کنند؟ چه عواملی آن‌ها را وادار به پیشروی می‌کند؟ پاسخ به این سؤال بسیار مهم است زیرا می‌تواند به ما کمک کند نه‌تنها عواملی را که باعث ایجاد این هدف می‌شوند درک کنیم، بلکه راهنمایی‌ها و سیاست‌های مشخصی را برای حمایت از جوانانی که می‌خواهند کارآفرینان اجتماعی باشند ارائه می‌دهیم.

در مطالعه‌ای نشان داده شد که تمایل جوانان به خدمات عمومی (انگیزه خدمات عمومی آن‌ها) به‌طور مثبتی قصد آن‌ها را برای اجتماعی شدن برانگیخت. همچنین دریافتیم که اعتماد آن‌ها به کارآفرینی اجتماعی (خودکارآمدی کارآفرینانه آن‌ها) بر قصد آن‌ها برای کارآفرینان اجتماعی تأثیر مثبت دارد. از همه مهم‌تر، ما متوجه شدیم که اعتماد آن‌ها نقش اصلی را در هدایت تمایل آن‌ها برای خدمت به مردم و تمایل به پول و موفقیت به یک نیروی مثبت که باعث ایجاد تمایل به کارآفرینی اجتماعی می‌شود، ایفا می‌کند. این به ما کمک کرد به این نتیجه برسیم که اگرچه کارآفرینی اجتماعی می‌تواند به‌عنوان مبارزه بین منافع عمومی و منافع خصوصی تلقی شود، اما منافع عمومی نقش بیشتری (در مقایسه با منافع خصوصی) در پیش‌بینی قصد جوانان برای کارآفرینان اجتماعی ایفا می‌کند.

متأسفانه، در مورد نقش اشتیاق کارآفرینانه – احساس شدید مشارکت در فعالیت‌های کارآفرینانه – توضیح چندانی در مورد قصد مردم برای کارآفرینی اجتماعی داده نشده است. ما استدلال می‌کنیم که اشتیاق کارآفرینانه چسبی است که علاقه افراد را به چیزهای مربوط به پول و موفقیت (منافع مالی) و موارد غیر مرتبط با پول مانند جستجو و حضور معنای زندگی و تمایل به خدمت به مردم (منافع غیرمادی) پیوند می‌زند.

ما دریافتیم که اشتیاق کارآفرینانه یک مکانیسم مرکزی است که به پیوند منافع متضاد مادی و غیرمادی بین مردم کمک می‌کند. ما دریافتیم که اشتیاق کارآفرینانه به‌طور مثبتی قصد دارد کارآفرینان اجتماعی باشد، درحالی‌که میل به پول و موفقیت آن را به‌طور منفی برانگیخت. ما همچنین دریافتیم که جستجوی معنا در زندگی و تمایل به خدمت به مردم، اشتیاق کارآفرینانه و قصد کارآفرینی اجتماعی را برانگیخت.

این یافته‌ها به‌طورکلی نشان می‌دهد که وقتی ما کارآفرینی اجتماعی را مبارزه‌ای برای منافع عمومی در مقابل خصوصی یا رقابت بین منافع مادی و غیرمادی در کارآفرینی می‌دانیم، متوجه می‌شویم که منافع عمومی و منافع غیرمادی محرک‌های اصلی در توضیح علت هستند. برخی افراد قصد دارند کارآفرین اجتماعی شوند. متأسفانه پول و موفقیت برای جوانان برجسته نیست.

به‌طور خاص، اشتیاق کارآفرینانه و اعتماد آن‌ها به کارآفرین شدن در این فرآیند مرکزی است. این بدان معناست که هرگونه تلاش سیاست عمومی برای برانگیختن قصد جوانان برای تبدیل‌شدن به کارآفرینان اجتماعی می‌تواند به اهمیت اشتیاق – مانند اشتیاق برای حل برخی از مشکلات اجتماعی، اشتیاق نسبت به گروه‌های خاص محروم و غیره – در انتخاب برنامه‌ها، توجه داشته باشد.

دانشگاه‌ها و مدارسی که کارآفرینی اجتماعی را آموزش می‌دهند نباید بیش‌ازحد بر موضوعات تجاری تمرکز کنند (به‌عنوان‌مثال، امور مالی، برنامه‌ریزی کسب‌وکار، تحقیقات بازار) زیرا این امر می‌تواند برای تولید اهداف کارآفرینانه اجتماعی جوانان مضر باشد. در عوض، تلاش‌ها می‌تواند بر جستجوی معنای زندگی، تمایل به خدمت به مردم و اشتیاق برای توسعه سازمان‌ها متمرکز باشد. بدیهی است، روش‌های جدید و سرگرم‌کننده برای بیان داستان‌هایی درباره کارآفرینی اجتماعی از طریق اینستاگرام یا TikTok – یا حتی استفاده از کمیک‌ها برای جذب و تحریک جوانان ما به‌عنوان مشارکت‌کنندگان در جامعه – می‌تواند ثمربخش باشد.

یانتو چاندرا دانشیار گروه علوم اجتماعی کاربردی و مدیر مرکز سیاست اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی (CSPSE) در دانشگاه پلی تکنیک هنگ کنگ، فندی تیپتونو، مدرس ارشد دانشکده بازاریابی و تجارت بین‌المللی در دانشگاه ویکتوریا ولینگتون و اریکا لی از دانشگاه باپتیست هنگ کنگ و اندی ستیاوان از دانشگاه سورابایا

نویسنده : عارفه داودی / پژوهشگر حوزه مدیریت و کارآفرینی

نخستین مرکز نوآوری و کارآفرینی اجتماعی راه اندازی می شود

نخستین مرکز نوآوری و کارآفرینی اجتماعی راه اندازی می شود

جت الله عبدالملکی با اعلام این خبر افزود: با توجه به مشخص شدن مکان راه اندازی مرکز نوآوری و کارآفرینی اجتماعی کمیته امداد، معاونت علمی ریاست جمهوری قرار است علاوه بر حمایت مالی مجوزهای لازم برای شروع فعالیت این مرکز را نیز صادر کند.
وی با بیان اینکه رییس کمیته امداد نیز دستورات لازم برای تامین منابع مالی این مرکز را صادر کرده، اظهار داشت: علاوه بر این، بزرگترین فروشگاه و نمایشگاه دائمی محصولات فرش و صنایع دستی محصولات پروتئینی و غیره نیز به زودی راه اندازی خواهد شد.
وی با بیان اینکه در این نمایشگاه و فروشگاه، محصولات تولیدی مددجویان با هدف حمایت هرچه بیشتر و توانمندسازی آنان ارائه خواهد شد، افزود: از اهداف راه اندازی نمایشگاه محصولات مددجویان آشنایی اقشار مختلف مردم با انواع اشتغالزایی کمیته امداد و محصولات تولیدی آن است.
عبدالمالکی با بیان اینکه راه‌اندازی این مرکز موجب بازاریابی برای کالاهای تولیدی مددجویان نیز خواهد شد، گفت: بازرگانان و تجار ایرانی و خارجی می‌توانند پس از بازدید از این نمایشگاه و فروشگاه نسبت به عقد قرارداد برای صادرات کالاهای خود اقدام کنند.
معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد اظهار داشت: با توجه به آغاز عملیات اجرایی راه اندازی فروشگاه و نمایشگاه محصولات مددجویان امیدواریم تا قبل از آغاز خرداد ماه سال جاری شاهد راه اندازی و افتتاح این مرکز باشیم.

موتورهای نوآوری “دانشگاه کارآفرین در قرن بیست و یکم”
معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام (ره) همچنین پیشتر از اختصاص ۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان اعتبارات اشتغالزایی مددجویان برای سال جاری خبر داد و گفت: امسال چهار هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان، بر اساس قانون بودجه مربوط به شبکه بانکی از محل تبصره ۱۶، ۶۰۰ میلیارد تومان از محل صندوق قرض الحسنه امداد ولایت و یک هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان نیز از محل قانون اشتغال پایدار روستاییان و عشایر اختصاص خواهد یافت.
وی با بیان اینکه امیدوارم مبلغ ۸۰۰ میلیون تومان باقیمانده اعتبارات اشتغالزایی سال گذشته نیز به مجموع اعتبارات امسال اضافه شود، گفت: از دولت خدمتگزار می خواهم باقیمانده اعتبارات سال ۹۸ را به اعتبارات سال جاری منتقل کنند نه اینکه جزء بودجه امسال محسوب شود.
به گفته عبدالمالکی، از اعتبارات اشتغالزایی سال ۹۸ حدود ۷۸ درصد منابع توسط شبکه بانکی آزاد و به این مهم تحقق یافته است.
معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد تاکید کرد: اگر شبکه بانکی طی سال جاری ۱۰۰ درصد منابع را تامین کند و به طور میانگین حدود ۳۳ میلیون تومان برای ایجاد شغل برای هر نفر در نظر بگیریم می توان ۲۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کرد.
عبدالملکی اظهار داشت: اگر شبکه بانکی بقیه اعتبارات سال گذشته را نیز برای امسال آزاد کرده و آن را جز اعتبارات سال جاری قرار دهد عملکرد ما بسیار بیش از این نیز خواهد شد.

کارآفرینی اجتماعی راهی مناسب برای حل معضلات اجتماعی

کارآفرینی اجتماعی راهی مناسب برای حل معضلات اجتماعی

 میزگرد تخصصی در حوزه مسائل اجتماعی؛ با حضور فاطمه موالی‌زاده (مدیرعامل خیریه قلب سفید)، زهرا حسینی (رئیس هیئت‌مدیره خیریه قلب سفید) و دکتر مهدی گل‌سفید علوی (محقق و مدرس دانشگاه)

 

امروزه در گوشه و کنار شهرهای مختلف کشور، بعضاً شاهد تصاویر دل‌خراشی هستیم. تصاویر عده‌ای که از سر ناچاری و بی‌خانمانی گور خواب‌ شدند، کودکانی که بی‌رحمانه در هوای آلوده و نامساعد شهرها در سر چهارراه‌ها  یا در کوره‌های آجرپزی و … تمام سال مشغول کارند، سالمندانی که به خاطر نداشتن پوشش‌هایی بیمه‌ای تکدی‌گری می‌کنند و افرادی که در معابر مختلف شهرها برای درمان بیمار خود با خواهش، درخواست کمک می‌نمایند. در همین راستا، میزگرد تخصصی نشریه دانشگاه کارآفرین، با محوریت معضلات اجتماعی، کودکان کار، نقش مؤسسات خیریه، کارآفرینی و ارزش‌آفرینی اجتماعی، با حضور فاطمه موالی‌زاده (مدیرعامل خیریه قلب سفید)، زهرا حسینی (رئیس هیئت‌مدیره خیریه قلب سفید) و دکتر مهدی گل‌سفید علوی (محقق و مدرس دانشگاه) در محل خیریه قلب سفید برگزار شد که مشروح آن در ادامه آمده است.

گل‌سفید: فکر می‌کنم بهتر باشد ابتدا بحث را با پدیده تغییر آغاز نماییم. تغییر امروز در همه‌ حوزه‌ها وجود دارد. دنیای امروز، دنیای تغییر است. تغییر بر همه وجوه زندگی بشر سایه افکنده است. لذا مهم است که چگونه این تغییر را مدیریت نماییم. این موضوع مختص به یک حوزه خاص نیست. در برابر پدیده تغییر نباید منفعل بود و هم‌چنین نباید همیشه در جهت خلاف تغییر بر سنت‌ها و امور جاری پافشاری و اصرار نمود. آیا راهبردها و اقدامات مؤسسات خیریه و تفکر مددکاری در جامعه ما با توجه به‌شدت پدیده تغییر باید متحول شوند؟

موالی‌زاده: محققان و صاحب‌نظران زیادی از دنیای امروز به‌عنوان عصر عدم تداوم یاد می‌کنند. عصر عدم تداوم بدین معناست که دیگر تجارب و راه‌حل‌های گذشته برای مسائل جاری و آینده جوامع بشری کارگشا نیستند و باید به شیوه‌ای دیگر اندیشید. باید بپذیریم که جامعه و شیوه زندگی و به‌تبع آن معضلات اجتماعی نسبت به ۵۰ سال گذشته تغییرات زیادی کرده است.

متاسفانه این روزها شاهد گسترش معضلات اجتماعی از قبیل ازدیاد کودکان کار، آسیب و خشونت‌های خانگی علیه کودکان، زنان و بعضاً پسران، اعتیاد، فقر، گور خوابی و کارتن‌خوابی، وجود فرزندان بی‌هویت، نوزادان معتاد باوجود بیماری‌های متعدد و … هستیم.

حسینی: بله دقیقاً. مانند کودکان کار که در خیریه آن‌ها را تحت پوشش قرار می‌دهیم. كودكان كار به كودكانى گفته‌ می‌شود که در كارگاه‌ها، كارخانه‌ها، كوره‌هاى آجرپزى، سر چهارراه‌ها، در منازل با حداقل امکانات و …. مشغول به کار هستند. متأسفانه آمار این کودکان در شهر تهران بسیار بالاست و مشکلات این کودکان و خانواده‌های آن‌ها بسیار فراتر از آن‌ چیزی است که جامعه در مورد آن دیده و شنیده است.

موالی‌زاده: اما این پرسش در اینجا مطرح می‌گردد که آیا مددکاری اجتماعی و مسائل مرتبط با آن همگام با معضلات و چالش‌های نوین رشد کرده است یا خیر؟ آیا ارزیابی کرده‌ایم که وجود این‌همه سمینار، مصاحبه، مقالات مختلف و … به تثبیت جایگاه اجتماعی مددکاری کمک کرده و یا تنها از مرگ مددکاری پیشگیری کرده است؟

چالش اصلی کاستی در محتوا و دانسته‌های مددکاری اجتماعی است که از نیازهای جامعه عقب‌افتاده است. نگاه علم مددکاری نوین به مددکاری اجتماعی به‌عنوان یک‌رشته علمی در توسعه اجتماعی و تغییرات اجتماعی است. یکی از دغدغه‌های مهم مددکاری اجتماعی موضوع عدالت اجتماعی است. هم‌چنین، توجه به حقوق انسانی، مسئولیت اجتماعی، احترام به افراد علی‌رغم تفاوت‌هایی که دارند، مواجهه با معضلات اجتماعی، تقویت روحیه آسیب‌دیدگان و مشاوره صحیح و تخصصی افراد مطرح می‌باشد. باید به مددکاری اجتماعی نگاهی جدید داشته باشیم و با همکاری اساتید، صاحب‌نظران‌، دستگاه‌ها، نهادها، تشکل‌های مرتبط و خیریه‌ها بتوانیم از قابلیت‌های مددکار و ظرفیت‌های موجود جهت درمان و پیشگیری از معضلات اجتماعی استفاده کنیم.

گل‌سفید: علاوه بر این موارد از قدرت رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نباید غافل بود. وجود شبکه‌های اجتماعی به‌خصوص از نوع مجازی و توجه خاص ایرانیان به این موضوع، به معنای وجود یک ظرفیت و فرصت بسیار ارزشمند است.

حسینی: نکته مهم دیگر ورود بانوان به حوزه مددکاری است. با توجه به گرایش زنان به مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و داشتن احساس مادرانه و حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی می‌توان از قابلیت آن‌ها در این زمینه بسیار بهره برد.

گل‌سفید: بر بهره‌مندی از جوانان و ظرفیت جوانان، استفاده از همت و شور جوانانه نیز باید توجه و تأکید داشت.

موالی‌زاده: به نظر می‌رسد خیریه‌ها و تشکل‌های مردم‌نهاد با به‌روز ساختن اطلاعات و رساندن سطح کارآمدی خود به استانداردهای بین‌المللی و بهره‌گیری از مددکاران متخصص و خبره، می‌توانند تأثیر بسزایی در کاهش آمار بزه و ناهنجاری‌های اجتماعی داشته باشند. ضمناً خیریه‌ها می‌توانند با جدی گرفتن بحث آموزش و تربیت صحیح مددکار اجتماعی حلقه ارتباطی باشند میان مددجویان و مددکاران اجتماعی .

حسینی: بله کاملاً موافقم؛ به‌عنوان‌مثال در مورد کودکان کار، نیروهای داوطلب مددکاری و یاوران ابتدا باید آموزش‌های لازم را دریافت کنند تا نحوه صحيح برخورد با كودكان را بدانند. این موضوع در مورد سایر معضلات اجتماعی و سایر جوامع نیازمند کمک و حمایت متفاوت است. مددکاران و یاوران، نیازمند دریافت آموزش‌های تخصصی بر اساس ویژگی‌های خاص گروه‌های متفاوت مددجویان هستند. بحثم را در مورد کودکان کار ادامه می‌دهم؛ مددکاران باید پس از دریافت آموزش، اين كودكان را در سطح شهر شناسایی کرده و به مؤسسات خیریه ازجمله خیریه قلب سفید معرفی نمایند. هم‌چنین، مددکار باید به‌صورت مستمر، از منزل و محل کار کودک بازدید نماید تا بر اساس نياز و اولويت هر خانواده خدمات درمانى، روانشناسى، آموزشى، معيشتى و … به آن‌ها ارائه شود.

متأسفانه شرایط کودکان کار و خانواده‌های آن‌ها به‌گونه‌ای است که به كار كودكان نیاز است. نمی‌توان یک‌باره کار کودکان را قطع کرد. در مرحله اول باید ساعات کار کودک را با حمایت کاهش داد و با آموزش‌هاى لازم آسيب‌های احتمالی را حداقل نمود. در مراحل بعدی باید با ايجاد زمينه رشد و پیشرفت خانواده، نياز به كار كودك را به‌صورت تدريجى از بين برد.

گل‌سفید: اما در حال حاضر خیریه‌های فعال زیادی در سطح کشور وجود دارند. نهادهای زیادی حمایت می‌کنند. خیرین زیادی فعال هستند. اما مشکل هنوز پابرجاست. بیشتر این مؤسسات مدل و فرایند یکسان و مشابهی در جذب مشارکت‌های اجتماعی و حل معضلات اجتماعی دارند. من احساس می‌کنم در اینجا کارآفرینی و تفکر کارآفرینانه راهگشا خواهد بود. کارآفرینی به‌عنوان یک فعالیت شبه اقتصادی نیز می‌تواند مطرح باشد. ما در طول تاریخ کارآفرینان اجتماعی زیادی را داریم. ارزش‌آفرینی اجتماعی و تغییر رفتار یک سیستم (اجتماعی) کار اصلی آن‌هاست. درواقع چطور می‌توان یک خیریه را به‌عنوان یک سیستم از موارد مشابه متفاوت ساخت؟ نوآوری‌های اجتماعی همیشه در کشور ما موردتوجه مردم قرارگرفته است و امری جذاب تلقی شده است.

موالی‌زاده: نوآوری‌های اجتماعی معمولاً ارزش‌آفرینی بالایی دارند. اما شاید هنوز تجلیل کمی در جامعه ما از این موارد می‌شود. یا شناخت کمی وجود دارد و آموزش در این زمینه لازم است. بسیاری از فعالان اجتماعی ما هنوز با این مسائل آشنا نیستند و به کارآفرینی به چشم ایجاد یک فعالیت اقتصادی یا شغل نگاه می‌کنند. البته برخی از فعالان اجتماعی، اکنون نیز به این موارد توجه دارند.

 

نویسنده : دکتر مهدی گلسفید علوی(محقق و مدرس دانش)