مديريت دانش و تجربيات، راهکار مقابله با كرونا

مدیریت دانش، تکرار تجربه‌های موفق

حاضریم تجربیات خود را در مقابله با کرونا در اختیار دیگران بگذاریم

اين جمله‌ای بود كه در رسانه‌ها به نقل از سخنگوی وزارت خارجه چین و آمادگي ايشان برای به اشتراک گذاشتن تجربیات این کشور در مقابله با کرونا شنيدم.

از روزهای آغازین شیوع کرونا ویروس جدید و موفقیت‌های كادر پزشكي در سرتاسر دنيا درروند درمان بيماران و نياز به بهره‌گیری از تجربه‌های موفق موجود در کنترل اين بیماری‌ همه‌گیر اشتراک‌گذاری به هنگام درس‌آموخته‌‌ها، یافته‌ها و تجربه‌های مدیریتی و تخصصی کادر بهداشت و درمان به‌منظور تکرار تجربه‌های موفق در سایر نقاط جهان چه حوزه درمان و چه در حوزه‌های مديريت بحران و مقابله با آن به‌منظور پیش‌گیری از تکرار خطاهای احتمالی در حین دوره بحران COVID-19 را شاهد بوديم و چه خوب كه بازهم دليلي بر دلیل‌های قبلي اساتيد و صاحبان سخن در عرصه مديريت دانش به جهانيان و مهم‌تر از آن براي مديران ايراني روشن شد.

مدیریت دانش، تکرار تجربه‌های موفق

امروزه با گسترش بحران كرونا نقش و كاركرد مديريت دانش به‌عنوان يك راهبرد ضروري و آینده‌نگر در جهت مديريت و كنترل بحران كرونا و حفظ بقا بشر و همچنين بهبود عملكرد فردي افراد و نيز سیاست‌گذاران و مديران اين بحران در مقياس سازماني بیش‌ازپیش ضروري به نظر می‌رسد.

ضرورت و اهميت كاربرد مديريت دانش در مديريت اين بحران در حوزه‌های بهداشت و درمان و مديريت بحران و همچنين نقش آن در انتقال تجربيات درمان بسيار حياتي می‌باشد. مديريت دانش به‌عنوان يكي از ابزارهاي جالب و مهم در اين شرايط مطرح‌شده، به‌طوری‌که در ابتداي اين مقاله به نقل از يك سياستمدار چيني (كه شايد تعريف دقيق و علمي از مديريت دانش نداشته است) مطرح‌شده كه حاضر است دانش و تجربيات كشورش را در مديريت بحران كرونا در اختيار ساير كشورها قرار دهد. اين نشان از دامنه و كاربرد گسترده مديريت دانش به‌عنوان حوزه‌ای میان‌رشته‌ای جاي در همه حوزه‌های مديريتي است.

مديريت دانش مفهوم جديدي نيست شايد بسياري از ما دانش را مديريت كرده باشیم بدون اينكه کوچک‌ترین دركي نسبت به آن داشته باشيم؛ اما انتظام بخشی به اين فعالیت‌ها و داشتن طرح و برنامه براي اجراي آن موضوع جديدي است كه در اواخر قرن بيستم موردتوجه قرار گرفت.

مديريت دانش به‌عنوان رهيافتي جديد و باارزش در كنار ساير راهبردهاي تجاري و رقابتي است، بدين منظور سازمان‌ها به فكر پیاده‌سازی برنامه‌هاي مديريت دانش شدند تا از مزاياي بالقوه آن بهره ببرند. آن‌ها ابتدا داده‌هاي خام را تجزیه‌وتحلیل می‌نمایند سپس آن‌ها را به اطلاعات معنادار سازماني تبديل و سپس اين اطلاعات معنادار سازماني را به دانش مفيد مبدل مي‌سازند. سرانجام دانش سازماني را به موفقيت‌هاي کسب‌وکار تبديل مي‌كنند و با به‌كارگيري آن‌ها مزيت رقابتي، رشد پايدار و افزايش منابع را ايجاد می‌كنند. در راستاي رسيدن به مزيت رقابتي پايدار توجه به دانش موجود، چگونگي استفاده مؤثر از آن و ايجاد ساختاري براي استفاده از مطالعات و دانش جديد امري مهم و حياتي شمرده مي‌شود كه سازمان‌ها بايد توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند.

مديريت دانش در اين شرايط با فراهم‌سازی بسترهاي ساده براي متخصصان و مدیران فعال در حوزه مهار کرونا ویروس،‌ می‌تواند یافته‌ها و تجربيات دانشمندان، مديران و كادر بهداشت و درمان را در چارچوب‌های ساده‌ و كاربردي به اشتراک گذاشته و هزینه‌های اين بحران را براي دنيا بيش از سنگین‌تر نكند.

در حوزه ارزيابي و تائید دانش حاصله از انباشت تجربيات می‌توان یافته‌های تجربي و دانشي را براي تائید نهايي توسط خبرگان اين حوزه مورد آزمون قرار داده و پس از بررسی و بازبینی اساتید صاحب‌تجربه در صورت تأیید در اختیار متخصصان و كادر درماني و اجرايي در سراسر جهان قرارداد.

شبکه‌های اجتماعی ابزار مدیریت دانش

به‌طوری‌که امروز پيامي از سامانه تلگرام برايم ارسال‌شده با اين عنوان كه “به مؤسسات بهداشتي كمك می‌کنیم تا با کانال‌های تائید شده، اطلاعات و اخبار دقيق در مورد شيوع ويروس كرونا را در اختيار كاربران قرار دهند.”

درواقع در اين پيام گفته‌شده بود كه کانال‌های تلگرام ابزاری قدرتمند برای پخش پیام‌های شما برای مخاطبان نامحدود است كه از سال 2015 مورداستفاده سازمان‌ها و مؤسسات قرارگرفته است و اخيراً به جهت محبوبيت اين سيستم اطلاع‌رسانی كشورهايي همچون هند، مالزي و بسياري كشورهاي ديگر در مواجهه با ويروس كرونا و نشر اطلاعات و یافته‌ها و تجربيات كادر بهداشت و درمان خود از اين سيستم به‌عنوان يك بستر اشتراک‌گذاری تجربيات و دانش استفاده می‌کنند و حتي هر سازمان و كشوري می‌تواند با تماس با اين سيستم يك نشان تائید براي کانال‌های ارتباطي خود از طريق ربات‌های تلگرام دريافت كند.

جالب‌تر از همه اينكه تلگرام هم به تمجيد از مديريت دانش و تجربيات مورد تائید پرداخته و اطلاعات را قدرتمندترین سلاح در مبارزه با سلامتی جهانی تا دستیابی به واکسن كرونا معرفي كرده است؛ و اين مهم را با راه‌اندازی کانال‌های رسمي براي انجام‌وظیفه و مسئوليت اجتماعي خود دانسته و با به‌روزرسانی اين کانال‌ها سعي در انتشار دانش و اطلاعات مورد تائید در مورد ویروس می‌باشد.

و در راستاي نشر اخبار رسمی در مورد Novel Corona virus چند نمونه از کانال‌های تلگرام تأییدشده از وزارتخانه‌های بهداشت و درمان در سراسر جهان همچون هند، قزاقستان، مالزي، عربستان سعودي، سنگاپور، اسپانيا، اكراين، ازبكستان و ساير كشورها را كه با اين سيستم ارتباط پیداکرده‌اند را نيز معرفي كرده است.

و این‌ها همگي يكي از كاركردهاي مديريت دانش در شرايط بحران براي نجات بشر می‌باشد.

نویسنده: سعيد حاجی‌زاده دكتري مديريت فنّاوری (سیاست‌های تحقيق و توسعه)

مدرس دانشگاه و مشاور حوزه مديريت و فناوري

ترکیب بهینه مدیریت و علوم ریاضی

سرمایه‌های انساني، مديريت دانش و داده‌کاوی

تغییر نگرش مديران نسبت به نیروی انسانی به‌عنوان منابع و سرمایه‌های انسانی، حجم اطلاعات توليدي در سازمان‌ها و پیشرفت‌های اخير در فناوری‌های اطلاعاتي، موجب توجه هم‌زمان به مدیریت دانش و مديريت اطلاعات شده است. به‌طوری‌که استخراج اطلاعات مناسب و موردنیاز از میان حجم انبوه داده‌های موجود در سازمان و تبدیل آن‌ها به دانش موردنیاز، برای تصمیم‌گیری‌های سازمانی و ترسیم آینده استراتژیک و همچنين ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان‌ها نیازمند استفاده از روش‌های نوین گرديده است.

گستردگی روزافزون صنعت، تحولات ایجادشده در فرهنگ و سلایق مردم، پیشرفت سریع تکنولوژي و نیز بازار رقابتی همگی لزوم بهره‌گیری هر چه بیشتر از دانش داده‌کاوی در مدیریت صنایع را ایجاب می‌کند. داده‌کاوی ابزار و رویکردی است که سازمان‌ها و مدیران سازمان را در استخراج دانش از میان انبوه اطلاعات در یک سیستم مدیریتی مبتنی بر دانش یاری می‌نماید.

انديشمندان حوزه داده‌کاوی اين علم رو بدین‌صورت تعريف کرده‌اند كه: داده‌کاوی به بررسی و تجزیه‌وتحلیل مقادیر عظیمی از داده‌ها به‌منظور کشف الگوها و قوانین پنهان و معنی‌دار درون داده‌ها می‌پردازد.

دستيابي به اهداف مدیریت دانش در سازمان‌ها با استفاده از ابزار داده‌کاوی

با توجه به اهم قابلیت‌های استقرار سیستم مدیریت دانش در سازمان، می‌توان گفت که هدف از استقرار سیستم مدیریت دانش در سازمان‌ها کسب، استخراج، نگهداشت، پالایش و انتشار دانش به شریان‌های سازمان در جهت ارتقا بهره‌وری سازمانی و نیز رقابت‌پذیری سازمان‌ها در بازار رقابتی کنونی از طریق ارائه خدمات چابک و به‌روز به مشتریان و جلب رضایت آن‌ها می‌باشد. امروزه يكي از اهداف از استقرار سیستم مدیریت دانش ایجاد توانایی تجزیه‌وتحلیل اطلاعات بازار، رقبا و مشتریان و تحليل رفتار مشتريان با توجه به مدل تجاری بنگاه‌ها می‌باشد. در این راستا به جهت حجم عظیم مشتریان و حجم انبوه اطلاعات تکنیک داده‌کاوی به‌عنوان یکی از ابزارهای مدیریت دانش کمک زیادی را در تحقق اهداف مدیریت دانش می‌نماید و می‌تواند به‏عنوان یک تکنیک کاربردی در خدمت مدیریت دانش قرارگرفته و از اين طريق مديران سازمان‌ها می‌توانند با توجه به شرايط ويژه کسب‌وکار خود، در راستاي حفظ و توسعه کمی و كيفي کسب‌وکار بنگاه خود به مطالعه رفتار مشتريان و پیش‌بینی نيازهاي بالقوه آتي آن‌ها نمايند تا در ارائه خدمات چابك و نوين پيشرو باشند.

ضرورت و جایگاه داده‌کاوی در مديريت دانش

هر کسب‌وکاری به‌منظور بقا مي‌تواند با ارائه خدمات و کالاي مطلوب، رضایت مشتریان خود را جلب و سهم مناسبی از بازار را به دست آورد.

داده‌کاوی علم تقریباً جدیدي است با کاربردهای بسیار متنوع که توانایی کار با حجم عظیمی از داده‌ها و استخراج دانش پنهان موجود در آن‌ها را دارد.

هدف نهایی داده‏كاوی، ایجاد سیستم‏های پشتیبانی تصمیم‏گیری سازمانی است. داده‏كاوی به استخراج اطلاعات مفید و دانش از حجم زیاد داده‏ها می‏پردازد. داده‏كاوی، الگوهای حاوی اطلاعات را در داده‏های موجود جست‌وجو می‌كند و با پاسخگویی به بسیاري از سؤالات مدیریت، براي مدیران افزایش راندمان، کاهش هزینه، صرفه‌جویی در منابع، امنیت اطلاعات، بهینه‌سازی پروسه تصمیم‌گیری، کاهش نیروي انسانی موردنیاز و از همه مهم‌تر رضایت و مشارکت بیشتر جامعه مخاطبین را به ارمغان آورده و روندهای آینده و رفتارها را به‌منظور تصمیم‌گیری آگاهانه و زودهنگام پیش‌بینی‌ کنند.

بر اساس مطالعات بنت و گابريل داده‌کاوی دستيابي و پردازش دانش بازار را تسهيل و یک تكنيك توانا ساز مهم براي مديريت دانش می‌باشد.

(Bennet & Gabriel, 2007).34 International Journal of Asian Business and Information Management, 5(3), 34-47, July-September 2014

نویسنده : دکتر سعید حاجی‌زاده رئیس اداره توسعه دانایی شرکت مترو

نوشته‌ها