بازگشت شیر نژاد ایرانی به میهن

یک جفت شیر اصیل ایرانی پس از گذشت سالیان سال (قریب به 150 سال پیش) به زادگاه خود بازمی‌گردند.

آقای پیمان بیات لاری مدیرعامل شرکت آذرین ماد پارت که در تهیه و توزیع قطعات یدکی خودرو در سراسر کشور به فعالیت مشغول است با اعلام این خبر افزود:

یک جفت نمونه‌ی شیر ایرانی بانام اصلی panthera leo Persian که سالیان پیش توسط شکارچیان آلمانی از کشور منتقل و مورد تکثیر قرارگرفته بود، اکنون به ایران بازمی‌گردند. وی افزود متأسفانه طی سالیان گذشته، به دلیل شکار بی‌رویه و تداخل زندگی شهرنشینی با زیست طبیعی، نسل این نمونه‌ی نادر و جهانی در ایران مورد انقراض قرارگرفته است.

او با اشاره به موافقت و حمایت قاطع دکتر حمیدرضا صمدی رئیس هیئت‌مدیره این شرکت با هزینه‌های انتقال، نگهداری و تکثیر شیر ایرانی اظهار داشت:

این پروژه از اردیبهشت‌ماه سال جاری تا امروز با موفقیت پیش رفته است و امیدواریم تا پایان آذرماه فعالیت ما به پایان برسد و بعد از حضور کارشناسان EEP و تائید نهایی آن‌ها در خصوص استاندارد بودن تأسیسات و شرایط نگهداری در باغ‌وحش تهران، وارد فاز انتقال یک جفت شیر ایرانی زادآور به کشور شویم.

هم‌چنین امیدواریم زمینی وسیع در دشت‌های استان فارس که خاستگاه طبیعی این حیوان است از سوی دولت و سازمان حفاظت محیط‌زیست اختصاص داده شود تا بتوانیم با فنس کشی محل محصوری را درست مثل محل‌های محصورشده طبیعت کنیا و اوگاندای آفریقا تهیه کنیم تا جفت شیر ایرانی بتواند به‌راحتی زندگی و زادوولد کند.

بیات لاری بابیان اینکه تمام محصولات شرکت ماد پارت با لوگو شیر ایرانی تولید و در سطح کشور توزیع می‌شود، اضافه کرد: ماد پارت عضو گروه صنعتی رایزکو است

که باهدف توسعه فعالیت‌های صنعتی متکی به ظرفیت‌های داخلی و با نگاه به حفاظت از محیط‌زیست شکل‌گرفته است و در ماد پارت نیز برای انجام مسئولیت‌های اجتماعی و رفع دغدغه‌های زیست‌محیطی حامی شیر ایرانی هستیم و برای آینده نیز برنامه‌های متعدد زیست‌محیطی تعریف کرده‌ایم.

پیمان بیات لاری

وی با اشاره به اینکه شرکت «ماد پارت» از سال ۹۴ باهدف رفع نیاز مصرف‌کنندگان و تأمین قطعات استاندارد خودروسازان تأسیس‌شده است، گفت: اولویت دیگر ما در راستای مسئولیت اجتماعی، رفع واسطه‌ها از تولیدکننده تا مصرف‌کننده است تا جایی که امروز محصولات ما بدون هیچ واسطه‌ای و صرفاً از طریق نمایندگی‌های انحصاری شرکت در سطح کشور توزیع می‌شود.

از سویی رویکرد شرکت در اتکا به پتانسیل‌های داخلی و رفع واسطه‌ها موجب اشتغال‌زایی سفید، حمایت از مصرف‌کننده و صرفه‌جویی ارزی نیز شده است.

«بیات لاری» افزود: در سبد تولیدات شرکت ماد پارت ۴۲۰ قلم کالای تولیدی وجود دارد که این تولیدات به سیستم‌های مختلف خودرویی مانند سوخت‌رسانی، هوا رسانی، پلیمر تزریقی، برقی، جلوبندی، پلوس، دیسک و صفحه گیربکس و کمک فنر مربوط هستند.

شیر ایرانی

تاریخچه‌ی شیرهای ایرانی

شیر درگذشته در دشت‌های ایران بسیار فراوان بود و نماد ملی ایران نیز محسوب می‌شد. اطلاعات ذکرشده سفرنامه‌ها و گزارش‌های محققان نشان می‌دهد که تا حدود ۱۵۰ سال قبل، این حیوان زیستگاهش در شمال خوزستان و جنوب فارس تا بوشهر بوده است.

دشت ارژن از بهترین زیستگاه‌های شیر بود. بلنفورد جانورشناس معروف در قرن نوزدهم می‌نویسد: (هرسال تعداد ۴ تا ۵ شیر در منطقه دشت ارژن شکار می‌شد و بچه شیرها را در بازار شیراز به فروش می‌رساندند.)

بدون شک مهم‌ترین دلیل انقراض شیر آسیایی در ایران، شکار بی‌رویه تفریحی آن به دست شاهزادگان سلسله قاجار و افراد محلی و نظامیان و مستشاران خارجی بوده است. البته تخریب و اشغال زیستگاه‌های طبیعی آن توسط انسان و کم شدن طعمه نقش بسزایی در وقوع این فاجعه زیست‌محیطی تا حدودی برگشت‌ناپذیر داشته است.

بر اساس یک روایت آخرین شکار شیر در ایران توسط ظل‌السلطان پسر ناصرالدین‌شاه انجام‌شده است اما خود او در خاطراتش (که در ۱۳۲۳ ه. ق تنظیم‌شده) به حسرت در شکار شیر اشاره‌کرده است.

ظل‌السلطان که شکار کشی‌های دیوانه‌وار او بسیار معروف است در این کتاب گفته که در دشت ارژن به شکار شیر می‌رود و علی‌رغم جرگه کردن منطقه با ۱۰ هزار نفر، موفق نمی‌شود شیری شکار کند.

او همچنین ضمن توصیف رود قره‌آغاج (در جنوب شیراز) می‌نویسد: «شیر فراوان و زیاد است ولی از قراری که شنیدم به قرب پانزده سال است که دیگر هیچ شیری در شیراز دیده نشده است.»

به‌علاوه این شاهزاده قاجار به منطقه کام فیروز اشاره می‌کند که با سران ایل قشقایی برای شکار شیر می‌رود آن‌ها دو شیر شکار می‌کنند اما ظل‌السلطان دست‌خالی برمی‌گردد.

گزارش‌هایی از مشاهده شیر در اواسط قرن بیستم هم در دست است. مشاهده یک ماده‌شیر در سال ۱۹۴۱ یا ۴۲ در ۶۴ کیلومتری شمال دزفول توسط یک نقشه‌بردار هندی قشون انگلیس یکی از آخرین گزارش‌هاست.

بر اساس یکی از منابع برای واپسین بار شیر ایرانی در پیرامون دزفول از سوی مهندسان آمریکایی که مشغول ساخت راه‌آهن در خوزستان بودند دیده‌شده است و احتمالاً تا چند سال پس‌ازآن نیز چنین شیری در ایران وجود داشته است.

یکی از تفاوت‌های شیر ایرانی با شیر آفریقایی وجود چروک در پوست آن در ناحیه زیر شکم می‌باشد.

شیر ایرانی در هنر

در نقش برجسته‌های تخت جمشید، تصاویری از شیر ایرانی، در حال شکار گاوی نر یا پادشاه هخامنشی در حال شکار شیر ایرانی، روی سنگ‌ها حجاری‌شده است. در اردبیل ورودی مقبره شیخ جبرائیل پدر شیخ صفی‌الدین اردبیلی نقوشی از شیر ایرانی دیده می‌شود.

در گورستانی در «زلقی» واقع در شرق لرستان سنگ‌قبرهایی با مجسمه شیر ایستاده و غران موسوم به «شیر سنگی» یا به گویش محلی «بردشیر» وجود دارد که تحت حفاظت میراث فرهنگی استان لرستان قرار دارد.

شهرستان ایذه در شمال خوزستان میزبان شیرهای سنگی است. در روستای کوهباد قبرهای قدیمی با سنگ‌قبرهایی به شکل شیر ایرانی با آیاتی از قرآن و شمشیر علی بن ابیطالب ذوالفقار روی تنه شیرها تزیین‌شده است.

در نقوش شکارگاه‌ها و فرش‌های دستباف ایرانی شیرهای ایرانی دیده می‌شوند. در مینیاتورهای خمسه نظامی بهرام گور در حال شکار شیر ایرانی به تصویر کشیده شده است.