تأثیر کاهش ارزش پول بر اشتغال در کشور

تأثیر کاهش ارزش پول بر اشتغال در کشور

نویسنده : دکتر معصومه شجاعی

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پرند

در این روزها، کاهش پول ملی و سقوط ارزش ریال نه تنها از مهم‌ترین دغدغه‌های اقتصاددانان و دولتمردان می‌باشد بلکه محلی برای نگرانی همه مردم کشور شده است. گرچه عده‌ای از صاحب‌نظران اعتقاد دارند کاهش ارزش پول ملی موجب بالا رفتن قیمت کالاهای وارداتی و درنتیجه کاهش تقاضا برای واردات است اما باید در نظر داشت بنا بر آمار منتشرشده توسط دفتر برنامه‌ریزی تجاری سازمان توسعه تجارت ایران در پایان سال 1396، 76 درصد واردات ایران، کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای و سهم کالاهای مصرفی از کل واردات 2/18 درصد بوده است.

محصولات سرمایه‌ای به محصولاتی همچون ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی گفته می‌شود که برای تولید سایر کالاها و خدمات مورداستفاده قرار می‌گیرد. کالاهای واسطه‌ای نیز به‌عنوان نهاده‌های تولید یک واحدهای تولیدی به کار گرفته می‌شوند. اقلام وارداتی نظیر ذرت دامی، برنج، لوبیا، کنجاله سویا، تجهیزات و ماشین‌آلات کشاورزی، ماشین‌آلات معدن و راه‌سازی، تجهیزات حمل‌ونقل و غیره هستند که در برآیند تولید کالاها و خدمات مصرفی داخل کشور و نیز محصولات صادراتی به کار می‌روند.

حال باید توجه داشت که کاهش ارزش پول تا چه حد می‌تواند هزینه واردات این اقلام را افزایش داده و بنگاه‌های تولیدی را با خطر کمبود نهاده‌های تولید مواجه سازد.

اگر تولیدکنندگانی که به واردات مواد اولیه، تجهیزات و ماشین‌آلات وابسته هستند با مشکل گرانی بیش‌ازحد ارز، جیره‌بندی و سهمیه‌بندی ارز و درنتیجه عدم تأمین کافی و به‌موقع نهاده‌های تولید روبرو نباشند ، ناگزیر دو راه را در پیش خواهند گرفت یا باید سطح تولید را کاهش دهند که به دنبال آن میزان اشتغال کمتر شده و با کاهش درآمد شاغلین و افزایش نرخ بیکاری، تقاضای کل، کاهش و رکورد داخلی پدید خواهد آمد؛ و یا قیمت تمام‌شده کالاها و خدمات را افزایش دهند که در این صورت محصولاتشان در مقایسه با رقبای خارجی قابل رقابت نبوده و بازار را از دست خواهند داد. در مورد اخیر هم نتیجه، کاهش سطح تولید و افزایش نرخ بیکاری خواهد بود.

دیدگاه‌هایی وجود دارد که اظهار می‌کنند کاهش ارزش پول اصلی، موجب رونق صادرات می‌شود زیرا قدرت خرید پول خارجی را افزایش داده و تقاضاکنندگان خارجی به بازارهای داخلی روی می‌آورند. ولی باید توجه داشت که زمانی صادرات تقویت می‌شود که بسترهای لازم تولید در داخل کشور وجود داشته باشد. در شرایط موجود وابستگی به واردات تکنولوژی و نهاده‌های تولید، فرآیندهای تولید، بسته‌بندی، بازاریابی و سایر مراحل گسترش صادرات را با مشکل مواجه خواهد کرد.

عکس شماره 2

هر فرصت تولیدی که با خطر روبرو شود درواقع اشتغال را تهدید کرده و امکان افزایش نرخ بیکاری را به وجود خواهد آورد. از سوی دیگر افزایش قیمت محصولات عرضه‌شده در داخل نیز قدرت خرید را کاهش داده و به پایین‌ترین سطوح تولیدی نیز آسیب خواهد رساند. در چنین شرایطی رکورد تورمی گسترش‌یافته و مشکلات اجتماعی را نیز به مشکلات اقتصادی خواهد افزود.

لذا به نظر می‌رسد بهتر است مقامات پولی و ارزی کشور با توجه به حساسیت‌های بخش تولیدی جهت تحولات نرخ ارز، امکانات تولید و صادرات در کشور و نیز اهمیت توجه به اشتغال در کشور، برنامه‌ای مناسب، به‌موقع و منسجم در جهت سامان‌دهی بازار ارز، فرآیندهای تولیدی و بازار کار فراهم سازند. تا در سایه بهبود شرایط تولید، نرخ بیکاری کاهش و پیامدهای بسیار مطلوب رشد اقتصادی قابل‌دستیابی شود.