تبدیل دانش به ثروت نقش تجاری سازی دانش در رشد و توسعه کشور

تبدیل دانش به ثروت

نقش تجاری سازی دانش در رشد و توسعه کشور

          در قرن حاضر دانش به‌مثابه مزیت رقابتی اصلی در اقتصاد ملی و جهانی نقش ایفا می­کند و توان علمی و فنی، بارزترین شاخص توسعه‌یافتگی یک کشور به شمار می ­آید. این رقابتی بودن و سرعت‌بالا در تولید و بهره ­برداری از دانش، چالشی در چگونگی تبدیل آن به جریان بازده اقتصادی را به وجود می­ آورد. لذا، پرداختن به موضوع تجاری­ سازی دانش که از دانشگاه به‌عنوان اصلی ­ترین نهاد تأمین خوراک خود بهره می­ برد، بیش از هر زمان دیگر ضرورت یافته است.

تجاری­ سازی یک ایده جدید که با خلاقیت و نوآوری از مراکز تحقیق و توسعه نشأت گرفته، نقش تسریع‌کنندگی دررسیدن کشور به توسعه پایدار را ایفا می­ کند. این فرایند که در صنعت از پنج مرحله اساسی تحقیقات بنیادین، نوآوری و اختراع، توسعه فناوری اولیه، توسعه محصول، تولید و بازاریابی تشکیل‌شده است، به روش­های مختلفی ازجمله، سرمایه­ گذاری­ های مشترک، فروش و انتقال تکنولوژی، حق امتیاز، خدمات فنی و مهندسی و … صورت می­پذیرد و عامل موفقیت در آن متأثر از وجود زیرساخت­ های مناسب علمی و نیروی انسانی تحصیل‌کرده در کشور، استفاده از تکنولوژی­های روز دنیا، سهولت در کسب‌وکار، وجود مواد اولیه و حامل­ های انرژی در دسترس، وجود اراده سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نهایتاٌ استراتژی و برنامه مشخص خواهد بود.

در کشور درحال‌توسعه ایران، به دو دلیل مغفول ماندن دانش در مراکز تحقیق و توسعه و یا عدم وجود تحقیقات داخلی مناسب، حلقه واسط بین دانش و صنعت به‌خوبی برقرار نمی­گردد. این در حالی است که دستاوردهای پژوهشی تا مادامی‌که در عرصه عمل استقرار نیابند و جامعه از آن عوایدی نداشته باشد، نمی­توانند منشاء رفاه عمومی و خلق ثروت باشند. در این راستا راهکارهای مؤثری به‌منظور تسریع در اهتمام هرچه بیشتر به موضوع تجاری­سازی وجود دارد که با بهره­گیری از اقدامات کشورهای پیشرو در این عرصه می­توان به مقصود رسید. این اقدامات شامل ایجاد بسترهای مناسب در جامعه جهت ایجاد انگیزه­ های مالی مطلوب، در اختیار قرار دادن آمار و اطلاعات جهت سرمایه­ گذاری مطمئن و پیش‌بینی شرایط در آینده از سوی دولت از طریق تدوین استراتژی­های جدید و وضع قوانین حمایتی شامل ثبات سیاست­ها، کاهش نرخ سود، معافیت­های مالیاتی بلندمدت، تأمین و تخصیص سرمایه­ای جهت اعطای وام و … می­باشد.

همچنین برای انجام موفقیت‌آمیز تجاری­ سازی، انتخاب مدل و راهبرد مناسب امری اجتناب­ ناپذیر است. در مرحله برنامه­ ریزی باید مدل مناسب و راهبردهای موردنظر جهت تجاری­ سازی موفقیت دانش شناسایی و تعیین گردد و در مرحله اجرا فرآیند تجاری­ سازی طبق مدل شناسایی‌شده و با توجه به راهبردهای موردنظر، پیاده­ سازی می­شود. درواقع هر شرکت قبل از این‌که وارد فرآیند تجاری­ سازی شود باید یک برنامه راهبردی فراهم کند. این کار تفکر نظام­مند را تشویق و با تجزیه‌وتحلیل محیط درونی و بیرونی، صحنه را برای طرح بازاریابی مهیا می­سازد. این تحلیل خلاصه­ ای از نقاط ضعف و قدرت شرکت و فرصت­ها و تهدیدهایی که با آن روبرو است را ترسیم می­کند.

من‌حیث‌المجموع ازآنجاکه فرآیند تجاری­ سازی تحقیقات و دانش تولیدی در کشور، می­تواند علاوه بر فراهم نمودن امکان سرمایه ­گذاری در تکنولوژی­ های برتر، برای محققان و مؤسسات عرضه‌کننده دانش، نقش مهمی در توسعه‌یافتگی و رقابت­ پذیر شدن کشور در صنعت ایفا می­کند، می­توان با برنامه ­ریزی سیستماتیک و حمایت ­های صحیح دولت در فاز برنامه­ ریزی و اجرا، بسترهای مناسب موردنیاز جهت تجاری­ سازی موفق تحقیقات در کشور را ایجاد نمود که این امر علی­ رغم زمان‌بر بودن، گام بلندی به‌سوی رشد، توسعه و تعالی کشور خواهد بود.

نویسنده : دکتر امیرحسین کرد نوری