تفاوت رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی

تفاوت رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی

استفاده از اصطلاح «رسانه‌های اجتماعی» به‌طور پیوسته نخستین بار در جولای 2006 به کار گرفته شد. کریس شیپلی (مؤسس و مدیر پژوهش جهانی گروه Guideword)، اغلب به‌عنوان اولین فردی شناخته می‌شود که از اصطلاح امروزی رسانه‌های اجتماعی استفاده کرده‌ است. بریان سولیس در تعریف رسانه‌های اجتماعی می‌گوید، رسانه‌های اجتماعی از محتوای دموکراتیک تشکیل شده و درک درستی از روند نقش مردم دارد؛ زیرا نقش آن‌ها تنها خواندن و منتشر کردن اطلاعات نیست، بلکه آن‌ها اطلاعات را تولید و برای دیگران به اشتراک می‌گذارند. همچنین در تعریفی دیگر می‌گوید، رسانه‌های اجتماعی توصیف ابزارهای آنلاین هستند که مردم از آن برای اشتراک محتوا، پروفایل‌ها، نظرات، دیدگاه‌ها، تجربیات و افکار استفاده می‌کنند؛ بنابراین رسانه‌های اجتماعی تسهیل‌کننده‌ گفت‌وگوها و کنش‌های متقابل آنلاین بین گروه‌هایی از مردم هستند. این ابزارها شامل بلاگ‌ها، تابلوهای پیام پادکست، میکروبلاک، نشانه‌گذاری‌ها، شبکه‌ها و ویکی‌ها می‌باشند.

رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی جزء محبوب‌ترین‌های امروز وب به شمار می‌روند؛ واژه‌هایی که در برخی موارد در مفاهیم و تعاریف همپوشانی دارند، اما تفاوت‌هایی نیز دارند که شناخت آن‌ها مسیر فعالیت در آن دو را روشن می‌کند. این در حالی است که اکثر کارشناسان، کاربران و سازمان‌ها فکر می‌کنند که تعریف رسانه‌ اجتماعی و شبکه اجتماعی یکی است و این کاملاً یک اشتباه استراتژیک است که درنهایت باعث سردرگمی عملی فعالیت‌ها می‌شود؛ اما امروزه دیگر تقریباً همه کارشناسان بر این باورند که شبکه‌های اجتماعی مجازی، بخشی از رسانه‌های اجتماعی هستند، بنابراین به تفاوت این دو از پنج منظر می‌پردازیم تا مسیر فعالیت روشن شود:

1. رسانه در مقابل شبکه:زمانی که کلمه «اجتماعی» را از هر دو اصطلاح رسانه‌های اجتماعی (Social Media) و شبکه‌های اجتماعی (Social Networks) حذف کنیم، تنها رسانه (‌media) و شبکه (networks) باقی می‌ماند و این دو کلمه، اصلی‌ترین تفاوت بین آن‌هاست. رسانه‌ها مسئول پخش پیام به توده‌ها هستند، درحالی‌که شبکه‌ها مسئول تعامل با مردم به‌صورت جداگانه هستند؛ به عبارتی بهتر رسانه‌های اجتماعی، کانالی برای پخش پیام می‌باشند و به‌عنوان یک استراتژی محسوب می‌شوند، درحالی‌که شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به‌عنوان یک وسیله یا ابزاری برای اتصال با سایر افراد استفاده شوند. درواقع شما می‌توانید این دو را زیر چتر وب 2 قرار دهید. به بیانی دیگر، رسانه‌های اجتماعی درواقع یک استراتژی برای دستیابی به گروه‌های خاصی از مردم است، درحالی‌که شبکه‌های اجتماعی یک ابزار برای اتصال با مردم است، به‌عنوان‌مثال لینکدین یک شبکه اجتماعی محبوب است که مردم از آن جهت تعامل حرفه‌ای برای کسب‌وکار استفاده می‌کنند؛ اما یوتیوب محبوب‌ترین سایت بارگذاری و اشتراک ویدیو برای تمام جهان است. این مثال ساده و کامل از تفاوت بین توده و مردم در تعاریف رسانه و شبکه وجود دارد. بااین‌حال امروزه فیس‌بوک، توییتر و گوگل پلاس، قابلیت‌ها و ویژگی‌های شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی را باهم دارند و درواقع این دلیل سردرگمی بین این دو است. به‌عنوان‌مثال، توییتر یک شبکه اجتماعی است، اما تمام شبکه‌های اجتماعی را شامل نمی شود ؛ زیرا توییتر تمام قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی را ارائه نمی‌دهد اما ساختار آن منطبق بر استراتژی شبکه‌های اجتماعی است. درعین‌حال می‌توان آن را شبکه اجتماعی نامتقارن نیز نامید؛ بنابراین رسانه‌های اجتماعی راهی برای انتقال و یا اشتراک‌گذاری اطلاعات با مخاطبان گسترده‌ می‌باشد. هرکسی فرصت برای ایجاد و توزیع اطلاعات دارد لذا همه نیاز به اتصال به اینترنت دارند و این امر قابلیت رقابت را ایجاد می‌کند. درحالی‌که شبکه‌های اجتماعی عامل تعامل هستند، گروه‌هایی از مردم با منافع مشترک یا ذهن مشابه، وابسته به یکدیگر که در سایت‌های اجتماعی رابطه ایجاد می‌کنند.

2- سبک ارتباطات: سبک ارتباطات رسانه‌های اجتماعی، بیشتر شبیه کانال‌های ارتباطی است و مانند فرمت ارائه پیام است همانند تلویزیون، رادیو یا روزنامه. رسانه‌های اجتماعی محلی برای مراجعه شما نیستند بلکه آن‌ها سیستمی ساده برای انتشار اطلاعات به دیگران به شمار می‌روند، درحالی‌که در شبکه‌های اجتماعی، ارتباط دوطرفه است. ارتباط بسته به نوع مطالب، موضوع یا فضای اطراف هر جسم (مانند اتمسفر) است. مردم برای پیوستن به دیگران و افرادی با تجارب و سوابق مشابه، دورهم جمع می‌شوند. گفت‌وگوها در هسته شبکه‌های اجتماعی به‌واسطه توسعه روابط است.

3– بازگشت سرمایه‌گذاری: رقم دقیق بازگشت سرمایه‌گذاری می‌تواند مشکلی ملموس برای توسعه رسانه‌های اجتماعی باشد. سؤال این است که چگونه شما سرمایه‌گذاری عددی برای ایجاد همهمه و هیجان گفتگوهای آنلاین در مورد نام تجاری، کالا یا خدمات خود می‌کنید؟ این به این معنا نیست که بازگشت سرمایه‌گذاری پوچ است، بلکه فقط بدان معناست که تاکتیک‌های مورداستفاده برای اندازه‌گیری متفاوت هستند. به‌عنوان‌مثال نفوذ و یا عمق گفتگو در مورد چه موضوعی است؟ شما می‌توانید نفوذ و یا عمق گفتگو در بازگشت سرمایه‌گذاری را اندازه‌گیری کنید. بازگشت سرمایه‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی کمی بیشتر آشکار است. چنانچه ترافیک کلی وب‌سایت شما افزایش داشت، دلیل آن پشتکار شما در شبکه‌های اجتماعی است؛ زیرا احتمالاً تلاش‌های اجتماعی شما در شبکه‌های اجتماعی، باعث افزایش بازدیدکنندگان آنلاین می‌شود. درعین‌حال میزان کاربر فعال نیز جهت کسب آگهی تجاری یا فعالیت‌های آنان، دلیل بزرگی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.

4- پاسخ لحظه‌ای: کار در رسانه‌های اجتماعی یک برند طاقت‌فرسا و وقت‌گیر است. شما نمی‌توانید مکالمات شخصی را اتوماتیک کنید مگر اینکه با نام تجاری محرز شناخته شوید، ایجاد و دنبال کردن (فالو)، یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد. رسانه‌های اجتماعی قطعاً دوی ماراتن است و نه دو سرعت؛ این در حالی است که شبکه‌های اجتماعی ارتباط مستقیم بین شما و انتخاب شونده‌های ارتباط است. در شبکه‌های اجتماعی مکالمات شما غنی‌تر، هدفمندتر و بیشتر شخصی است و شبکه شما تصاعدی افزایش می‌یابد تا شما را ملاقات و به دیگران معرفی ‌کند.

5- دست‌کاری اطلاعات: دست‌کاری نظرات و بیان آن، گول زننده است. پسندها، اظهارنظرها و سایر اطلاعات دست‌کاری شده به نفع شما (شخصی یا تجاری) بی‌ثبات و لغزنده است. درخواست دوستان، خانواده، همکاران و یا هرکس دیگری به‌مانند رأی‌گیری است. هرکسی نمی‌تواند مخاطب خوبی برای هرکسی باشد، این امر می‌تواند بازگشت سریع کابوسی برای روابط عمومی تلقی شود. اگر تراوش کلمه درباره شیوه‌های گول زننده باشد، می‌تواند باعث نابودی مخاطب شود. درحالی‌که به‌وسیله شبکه‌های اجتماعی، شما می‌توانید درباره همسالان خود، کسب‌وکار جدید خود و یا وبلاگ با طرح مسائل، به موفقیت برسید. مکالمات شما می‌توانند بسیاری از مردم را تبدیل به طرفداران وفادار شما کند، بنابراین سرمایه‌گذاری باارزشی است.

رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی دو مفهوم مجزا در بازاریابی هستند و شناخت تفاوت آن‌ها می‌تواند باعث رشد در نحوه کسب‌وکار و جایگاه آن‌ها شود. اگرچه رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی از یکدیگر متمایز هستند ولی به یکدیگر متصل هستند و به نظر می‌رسد که این دو مجبورند در برخی موارد همپوشانی داشته باشند و این مخاطب است که لایه‌های اهداف خود را در آن‌ها بسط می‌دهد و به فکر توسعه فعالیت شخصی و سازمانی است؛ لذا تبادل اطلاعات در آن‌ها، منطبق بر اهداف مخاطب، جاری می‌شود.

برگرفته از؛

رسانه اجتماعی و شبکه اجتماعی، جواد افتاده

وب‌سایت رسانه‌های اجتماعی

نویسنده : شادی لطیفیان / پژوهشگر حوزه مدیریت