صنعت مد در سال حمایت از کالای ملی
صنعت مد
در سال حمایت از کالای ملی
با نام‌گذاری سال 97 به‌عنوان حمایت از کالای ایرانی توسط آیت‌الله خامنه‌ای، بار دیگر مسئله بسترسازی برای تولید داخلی و کارآفرینی در سطح ملی موردتوجه قرار گرفته است. امروزه صنعت مد و پوشاک به دلیل درآمد و اشتغال‌زایی بالا یکی از صنایع به‌شدت درحال‌توسعه می‌باشد. مزیت‌های توسعه این صنعت همچون قدرت ارزآوری بالا، اشتغال‌زایی بسیار بالا، افزایش صادرات غیرنفتی، زودبازده بودن و نیاز به سرمایه‌گذاری پایین و کمترین امکانات جانبی و تأسیساتی نسبت به دیگر صنایع، توان بالقوه رقابت‌پذیری و ایجاد ارزش‌افزوده بالا می‌تواند این صنعت را ازجمله صنایع اولویت‌دار و پیشرو در تحقق اهداف حمایت از کالای ملی قرار دهد. این امر مستلزم توجه و حمایت دولت از این صنعت با بهره‌مندی از تجربه و نظرات تولیدکنندگان و متخصصان بازاریابی این حوزه می‌باشد. دولت می‌تواند با حمایت واقعی از فعالان صنعت نساجی به‌خصوص طراحان و تولیدکنندگان محصولات مد و لباس، زمینه‌ای فراهم آورد که آن‌ها قادر باشند در فضای رقابتی سالم، محصولات خود را در اختیار مصرف‌کننده قرار دهند. حمایت از کالای ایرانی جز با ارتقای کیفیت، تشویق‌های لازم برای تولیدکنندگان، حمایت فنی و مهندسی از شرکت‌ها و تولیدکنندگان داخلی پوشاک، الزام تدریجی تولید پوشاک با فرهنگ ایرانی و فرهنگ‌سازی استفاده از کالای ایرانی، امکان‌پذیر نمی‌باشد. موضوعی که مطرح می شود این است: که بنیاد ملی مد و لباس ایرانی بتواند در شناسایی و معرفی فعالان مد و لباس کشور در عرصه تولید و عرضه، نقش محوری ایفا کند تا کالای وطنی این حوزه در اختیار مصرف‌کننده بیشتر قرار بگیرد. وقتی همه این شرایط فراهم شود و موانع تولید رفع شود، آنگاه می‌توان از تولیدکننده انتظار رقابت با کالای خارجی را داشت. از سوی دیگر در نگاه آکادمیک، در دانشگاه‌های جهان در حوزه آموزش ۳۰۰ رشته بین‌المللی در بخش لباس، تدریس می‌شود، اما در ایران فقط طراحی لباس و نساجی آن‌هم به‌طور ناقص و غیرکاربردی و با متون ۴۰ سال پیش تدریس می‌شود و درواقع هیچ امکاناتی در حوزه طراحی لباس نداریم.
فارغ از مسئولیت دولت و متصدیان امر در پیشرفت این صنعت مغفول مانده که به گفته کارشناسان علاوه بر اینکه می‌تواند موجب رونق و زنده نگه‌داشتن فرهنگ ایرانی- اسلامی شود، اشتغال و درآمد پایدار را نیز برای کشور به همراه دارد، بازاریابان چه کمکی می‌توانند انجام دهند؟ اگرچه بازاریابی مد از قوانین عمومی بازاریابی تبعیت می‌کند اما ماهیت متغیر دنیای مد که ناشی از ارتباط پیچیده این صنعت با گرایش‌ها و وقایع اجتماعی است، سبب شده است تا بازاریابی مد به‌عنوان واحدی متمایز در صنعت مد و پوشاک و در دنیای بازاریابی موردتوجه قرار گیرد. نقش خریداران کالای مد تأثیری اساسی بر وظیفه مدیران بازاریابی مد دارد. شناسایی رفتار خرید مشتریان و برنامه‌ریزی برای تأثیر بر رفتار خرید مصرف‌کنندگان و پیش‌بینی آن از وظایف مدیران بازاریابی مد است. در جهان مدرن امروزی، بازاریاب باید بتواند طیف وسیعی از کسب‌وکارهای عملی و مهارت‌های خلاقانه را در مد ازجمله برندینگ، مدیریت، تبلیغات، خرید و بازاریابی دیجیتال استفاده کند. این مهم با توجه به تحولات متعدد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی (به‌خصوص در ایران)، فعالیت در حیطه بازاریابی مد را بسیار دشوار می‌کند. مد در برابر تغییراتی که در محیط رخ می‌دهد فوق‌العاده حساس است. پس برای به دست آوردن ابزار مناسب جهت مقابله با رقبا در بازاری با خصوصیات پوشاک و مد در قدم اول لازم است بازاریابان مد، عوامل تحلیل PESTEL را به‌طور مداوم کنترل و تأثیر آن‌ها را بر تجارت پیش‌بینی کنند. این تحلیل به‌عنوان یکی از اصول بازاریابی، تحلیل محیط به‌مثابه یک کل است که کسب‌وکار در آن فعالیت یا محصولاتش را عرضه می‌کند و هرکدام از حروف آن، نماینده‌ی جنبه‌ی مهمی از محیطی است که کسب‌وکار در آن فعالیت می‌کند که در ذیل به بررسی اجمالی این عوامل در صنعت مد می‌پردازیم؛
تغییرات سیاسی: تأثیرات سیاست بر تولیدکننده و مصرف‌کننده در سال‌های پیشین کاملاً قابل‌لمس است، چراکه فعالیت‌های سیاسی در روحیه مردم تأثیری فوق‌العاده دارد. برای مثال گاهی تبلیغات لباس به دلایل سیاسی یا مذهبی ممنوع شده است و یا در گذشته در جریان جنگ‌ها و فتوحات، برخی از صنایع مربوط به پوشاک نابود می‌شد یا بدعت‌های جدیدی در این صنعت پا می‌گرفتند.
تأثیرات اجتماعی و اقتصادی: تأثیر تغییر نرخ ارز بر این صنعت غیرقابل‌انکار است. تورم و دارا بودن اعتبار برای مصرف‌کننده که محرک خرید می‌باشد، عوامل اقتصادی مهمی هستند که بر بازاریابی مد بیشترین تأثیر را می‌گذارد. کاهش خرید اقلامی که غیرضروری محسوب می‌شوند مانند کالاهای مد، اغلب واکنش اولیه مصرف‌کنندگان در دوران کساد اقتصادی است. پس می‌توان گفت اقتصاد همواره خود را در سبک زندگی افراد و پوشاک که از مظاهر آن است نشان می‌دهد؛ بنابراین دوره‌های پررونق و شکوفایی اقتصادی سبب افزایش تنوع، ظرافت و ارزش مادی پوشاک می‌شود. از نگاه دیگر، جمعیت جوان ایران سبب شده است تا بازار مد ایران به‌عنوان جذاب‌ترین بازار مد خاورمیانه شناخته شود.
تأثیر تغییرات تکنولوژی: توسعه فناوری بر روش‌های تولید و بر نوع انتخاب مشتریان تأثیر دارد. فناوری برای صاحبان صنایع منافع بسیاری دربر داشته است، اما برای مدیران بازاریابی به‌منظور همگامی با این تغییرات، چالش مداوم محسوب می‌شود چرا که تغییرات تکنولوژی بر زندگی و انتخاب‌های مشتریان تأثیر بسزایی داشته است. امروزه مشتریان با توجه به شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جمعی با طیف گسترده‌تری نسبت به گذشته در مورد تحولات مد آگاهی می‌یابند. شبکه‌های اجتماعی، مؤثرترین روش برای خلق تصویر مناسب برای یک برند از مسیر مد و درنتیجه افزایش فروش آن می‌باشند.
تأثیرات محیط و شرایط بوم‌شناختی: درک جوامع امروزی از محیط و تأثیر فعالیت‌های انسان بر نظام حامی محیط‌زیست همواره در حال پیشرفت می‌باشد. توسعه تکنولوژی بر تجارت کالاهای تجملی هم تأثیر گذاشته است و بعضی متصدیان برندهای بزرگ مد، امیدوارند با نوآوری‌هایی عجیب بتوانند صنعت خود را با محیط‌زیست سازگارتر کنند. البته بازاریابی مد در ایران هنوز به سطحی نرسیده است که بتواند مطالبات محیط‌زیستی مشتریان را تأمین نماید.
تأثیرات قانون: قانون‌گذاری ملی و بین‌المللی بر شیوه تجارت شرکت‌ها و صنایع مرتبط با مد تأثیر می‌گذارد. برای مثال قانون ساماندهی مد و لباس در ایران به‌منظور حفظ و تقویت فرهنگ و هویت ایرانی، ترویج الگوهای بومی و ملی، هدایت بازار تولید و عرضه البسه و پوشاک بر اساس طرح‌ها و الگوهای داخلی، تأثیر بسیاری بر این صنعت داشته است.
پیچیدگی وظیفه بازاریابی، در صنعت مد بسیار است. در شماره آتی بیشتر به مقوله بازاریابی مد و نقش بازاریابان و جامعه در پیشرفت و توسعه آن می‌پردازیم. امیدواریم انتخاب سال ۹۷ به‌عنوان سال حمایت از کالای ایرانی، مقدمه‌ای برای حمایت از مد و لباس ایرانی در فضای رقابتی و واقعی توسط مسئولان و متصدیان دولتی این حوزه شود تا با کمک بازاریابان این صنعت شاهد رشد چشمگیر این صنعت در سال پیش رو باشیم.
نویسنده : شادی لطیفیان / پژوهشگر حوزه مدیریت
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید ؟در گفتگو ها شرکت کنید!