نقش شبکه های اجتماعی در راه اندازی کسب و کار

نقش شبکه های اجتماعی در راه اندازی کسب و کار

کارآفرینی نوین با چاشنی مدرن یا کلاسیک

با ورود به عصر اطلاعات و جامعه شبکه‌ای، ما دربیشتر حوزه‌ها شاهد تحولات تکنولوژیکی گوناگون هستیم. اینترنت به مثابه «رسانه جدید» و یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های انقلاب ارتباطات، از محدودیت الگو‌های چاپ و پخش در ارتباطات فراتر رفته است.‌رسانه‌های اجتماعی، از جمله پدیده‌های جدید ناشی از ادغام فناوری‌های مختلف ارتباطی در سال‌های اخیر می‌باشند. این شبکه‌ها و رسانه‌های مجازی، با عضو‌گیری‌های رایگان کاربران، توانسته‌اند درجریان‌سازی‌های مختلف نقشی اساسی برعهده داشته‌باشند.

مفهوم شبکه‌های اجتماعی موضوع جدیدی نیست. در هر زمان و دوره‌ای در بین انسان‌ها وجود داشته است. همه‌ی انسان‌ها بدنبال راهی برای ارتباط با یکدیگر و تقویت ارتباطات بوده‌اند. ویژگی متمایز این مفهوم بدلیل ورود این ارتباطات، در عصر و دنیای دیجیتال می‌باشد. ارتباطات در گذشته با تکان دادن دست، زبان بدن، حرف زدن و نامه‌زدن و… صورت می‌گرفته و امروزه شروع ارتباطات و توسعه آن در لینکدین، اینستاگرام، فیس بوک، توئیتر و … رخ می‌دهد. امروزه صاحبان هوشمند کسب و کارها می‌دانند که برای در صحنه ماندن، می‌بایست به استفاده از انواع مختلف رسانه‌های اجتماعی روی بیاورند. در ادامه می خواهیم برای شما محبوب‌ترین و معروف‌ترین رسانه‌های اجتماعی را معرفی نماییم و پس از آشنایی با هریک، بتوانید انتخاب کنید که کدام‌یک از آن‌ها برای کسب و کار شما مفید هستند.

رسانه اجتماعی یا شبکه اجتماعی؟

اکثر مردم تصور می‌کنند، رسانه اجتماعی و شبکه اجتماعی هر دو یکسان هستند. بنابراین خیلی از مواقع این دو مفهوم را اشتباهاً به جای یکدیگر بکار می‌برند. ایده خوبی است که ابتدا تفاوت این دو مفهوم را مشخص نمایید و ادامه مطالب را با ادبیاتی یکسان پیش ببریم. زمانی‌که شما سعی می‌کنید تفاوت بین شبکه اجتماعی و رسانه اجتماعی را کشف کنید، مانند این است که بخواهید تشخیص دهید گوگل با چه روشی به بهینه‌سازی موتورهای جست‌و‌جو(SEO)  اقدام می‌نماید. در نتیجه تشخیص این دو از یکدیگر کار آسانی نمی‌باشد.

رسانه اجتماعی، رسانه‌ای است که شما بواسطه‌ی آن محتوایی را تولید و منتشر می‌نمایید که این محتواها می‌توانند در قالب بلاگ، فیلم، عکس، پادکست و کتاب‌های الکترونیک و … منتشر شوند. رسانه‌های اجتماعی در بستر سایت‌ها و نرم‌افزارها نمود می‌یابند. بطور کلی رسانه‌های اجتماعی به 6 دسته تقسیم می‌شوند که یکی از انواع آن شبکه‌های اجتماعی می‌باشد.  رسانه اجتماعی شکلی از ارتباطات برپایه اینترنت می‌باشد. ساختار رسانه‌ اجتماعی به کابران اجازه گفت‌و‌گو، اشتراک‌ گذاری اطلاعات و ایجاد محتوا را می‌دهد.

 

رسانه اجتماعی چه ضرورتی دارد؟

میلیون‌ها انسان در سراسر جهان، با استفاده از رسانه‌های اجتماعی اطلاعات خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند و ارتباطات خود را در سطح فردی و سازمانی شکل می‌دهند. در سطح حرفه‌ای شما می‌توانید با ارتباط با دیگر افراد حرفه‌ای در یک زمینه خاص، مطالب تخصصی را بیاموزید و حلقه‌های ارتباطی حرفه‌ای خود را تقویت نمایید. در سطح سازمانی، رسانه اجتماعی این امکان را بوجود می‌آورد که با مخاطبین خودتان در ارتباط باشید و نیازها و انتظارات آن‌ها را کشف کنید و بازخورد‌های مؤثری را از مشتریان دریافت کنید، همچنین می‌توانید نام تجاری خود را در ذهن افراد ایجاد نمایید. هرساله رسانه‌‌ های اجتماعی جدیدی با نوآوری های بیشتر روانه بازار می‌ شوند. اما تصمیم‌ گیری در این خصوص که کدام یک از این رسانه های اجتماعی را می بایست انتخاب نمود بسیار حائز اهمیت می باشد. تصمیم گیری صحیح در این خصوص با آگاهی از رسانه اجتماعی نوظهور، چگونگی کارکرد این رسانه جدید در رابطه با استراتژی ارتباطات شما صورت می‌ پذیرد. . رسانه‌های اجتماعی از سال 2000 میلادی به طور گسترده‌ای در سطح جهان گسترش یافتند و با اقبال عمومی گسترده‌ای درعضوگیری روبرو شدند. در سال 2012 میلادی فیس‌بوک در حدود یک میلیارد کاربر جذب نمود. توئیتر در همان سال 517 میلیون کاربر را به خود اختصاص داد.

یکی از ویژگی‌های مهم و اثرگذار در علاقمندی مردم به رسانه‌های اجتماعی ایجاد بستری جدید برای همکاری و گفت‌و‌گو یبن افراد می‌باشد، و دیگری ماندگاری بلند مدت محتواهایی می‌باشد که توسط افراد در رسانه‌های اجتماعی تولید و منتشر می‌گردد. و همچنین این محتواها می توانند توسط افراد مختلف به اشتراک گذاشته شوند. و این محتواها براحتی می‌توانند جست‌‌و‌جو شوند و برای اهداف مختلف استفاده شوند. قابلیت دسترسی به رسانه‌های اجتماعی دیگر ویژگی برتر این ابزار در جذب افراد می‌باشد. شما در هر مکانی و هر زمانی در صورتی که ایترنت در دسترس باشد می‌توانید از آن استفاده نمایید. این ویژگی‌ها سبب شکل‌گیری تعاملات پویای برخط جامعه می‌شوند. رسانه‌های اجتماعی راهی را برای حفظ ارتباطات با دوستان، خویشاوندان و گروه‌های اجتماعی ایجاد می‌نماید. رسانه‌های اجتماعی به شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها امکان دسترسی به تداد زیادی از افراد را دریک زمان مشابه می‌دهد. تعامل افراد بواسطه‌ی رسانه‌های اجتماعی بسیار متحول شده‌است. رسانه‌های اجتماعی دنیای هیجان‌انگیز و شگفت‌انگیزی هستند و شناخت هر یک از ابزارهای در دسترس به شما این اعتماد را خواهد داد که بتوانید مخاطبین خود را پیدا کنید و بواسطه‌ی آن بتوانید سطح فروش، میزانی آگاهی از نام تجاری و ایجاد ارتباط مستمر با مشتریان را ایجاد نمایید. در این مقاله انواع رسانه‌های اجتماعی را معرفی خواهیم نمود و شما با شناخت عملکردهای هر یک می‌توانید از آن‌ها برای اهداف شخصی و کاری خودتان بصورت بهینه و اثربخش استفاده نمایید.

تصور می‌کنید اشتراک گذاری مطالب و تولید محتوا شبکه های اجتماعی فقط در فیس بوک اتفاق می‌افتد؟

دوباره فکر کنید. فیس بوک تنها یکی از انواع شبکه‌های اجتماعی می باشد که بسیار محبوب و مشهور است و به عنوان اثرگذارترین شبکه اجتماعی هم باقی مانده است. شبکه‌های اجتماعی شامل کانال‌های ارتباطی شخصی و حرفه‌ای می‌باشند که در قالب ابزارهای مختلف رشد یافته‌اند. وقتی از شبکه‌های اجتماعی نام برده می‌شود، چیزی که برای اولین بار در ذهن افراد نقش می‌بندد چیست؟ شما هم مانند خیلی از افراد، چارچوب فیس بوک و یا صفحه اصلی توئیتر و یا اینستاگرام را تصور می‌نمایید. اما این سه شبکه اجتماعی تنها شبکه‌های اجتماعی موجود در دنیا نیستند، اما شناخته شده ترین آن‌ها هستند.

رسانه‌های اجتماعی می‌توانند در قالب شبکه اجتماعی(Social Network) ، میکروبلاگ(Microblogging) سایت‌های نشانه‌گذاری(Bookmarking Site)، خبرهای اجتماعی(Social News)، رسانه اشتراک‌گذاری(Media Sharing)، ، وبلاگ انجمن‌های تخصصی(Blog Forums)، دسته بندی می‌شوند.

شبکه اجتماعی(Social Network)

این نوع شبکه‌ها بصورت خدماتی هستند که افراد می‌توانند براساس علاقمندی‌هایشان و تخصص‌هایشان با دیگر افراد ارتباط و تعامل برقرار نمایند. معمولاً این شبکه‌ها دارای پروفایلی جهت معرفی افراد و تخصص‌ها هستند و امکان ایجاد گروه‌های تخصصی را به افراد می‌دهد. از مشهورترین شبکه‌های اجتماعی می‌توان فیس‌بوک و لینکدین را نام برد.

سایت‌های نشانه‌گذاری(Bookmarking Site)

خدماتی هستند که به شما این امکان را می‌دهند تا بتوانید سایت‌ها و منابع اینترنتی مورد نظرتان را ذخیره، سازماندهی و مدیریت نمایید. بیشترین امکان را ایجاد می‌نمایند تا شما بتوانید پیوندها(Links) موردنظرتان را براحتی جست‌و‌جو نمایید و به اشتراک بگذارید. از مشهورترین آن‌ها می‌توان Delicious و StumbleUpon را نام برد.

خبرهای اجتماعی(Social News)

خدماتی هستند که به افراد اجازه می‌دهد تا اخبار و مطالب مورد نظرشان را به اشتراک گذارند و دیگر افراد بتوانند به این مطالب رأی دهند. رأی‌گیری مهم‌ترین جنبه این رسانه اجتماعی می‌باشد،چراکه مطالب با رأی بیشتر، برجسته‌تر نمایش داده ‌می‌شوند. در این رسانه مردم تصمیم می‌گیرند که کدام اخبار و مطالب برجسته‌تر شوند. از مشهورترین آن‌ها می‌توان به Reddit و Digg اشاره نمود.

رسانه اشتراک‌گذاری(Media Sharing)

خدماتی هستند که به شما این اجازه را می‌دهند تا بتوانید رسانه‌هایی مانند عکس و فیلم و … را به اشتراک بگذارید. همچنین ویژگی‌های دیگری مانند ایجاد پروفایل شخصی و قسمت نظردهی و … را دار می‌باشند. از مشهورترین آن‌ها می‌توان YouTube, Instagram, Flicker را نام برد.

میکروبلاگ(Microblogging)

خدماتی هستند تمرکز اصلی آن‌ها در بروز‌رسانی مطالب و ارسال آن‌ها برای مشترکین می‌باشد. از مشهورترین آن‌ها می توان به Twitter اشاره نمود.

وبلاگ انجمن‌های تخصصی(Blog Forums)

در انجمن‌های برخط این امکان به اعضا داده می‌شود تا بتوانند براساس یک موضوع مشخص با ارسال پیام نظرات خود را بیان نمایند و به بحث و گفت‌و‌گو بپردازند. در این محل‌ها معمولاً با طرح یک موضوع به صورت پرسش، گفت‌و‌گوها شکل می‌گیرند.

این موضوع را می بایست در نظر داشت که این دسته‌بندی، در خصوص رسانه‌های اجتماعی وجود دارد و حتی می‌توان از این دسته‌بندی‌ها با عنوان ویژگی‌های رسانه‌ها نام برد. این امکان وجود دارد که در یک رسانه اجتماعی مجموعه‌ای از این ویژگی‌ها بکار گرفته شده باشد. فیس بوک یک شبکه اجتماعی با ویژگی‌های یک میکروبلاگ در قسمت بروزرسانی وضعیت مطالب(Update Status) می باشد.

در ادامه به معرفی رسانه‌های اجتماعی با توجه به اهداف و کارکرد هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت.

فیس بوک(Facebook)

یکی از محبوبترین سایت های رایگان شبکه اجتماعی است که ب کاربران اجازه تشکیل صفحه اطلاعات شخصی، انتشار عکس و فیلم، ارسال پیام و حفظ ارتباط با دوستان و همکاران را فراهم می نماید. طبق آمارهای گروه Nielsen بیشتر کاربران اینترنت در آمریکا زمان خود را در سایت فیس بوک صرف می نمایند.

توئیتر(Tweeter)  

یکی از میگروبلاگ های رایگان می باشد که امکان ثبت نام اعضا و انتشار محتواهای کوتاه را که به توئیت(Tweet)  معروف هستند ایجاد می نماید. اعضای توئیتر می توانند توئیت های خود را منتشر کنند و توئیت های دیگر افراد را مشاهده نمایند و همچنین با افراد دیگر ارتباط ایجاد نمایند.

گوگل پلاس(Google Plus)

یکی از پروژه های شبکه های اجتماعی گوگل است که به جهت تکثیر راه های ارتباطی مردم با یکدیگر ایجاد شده است. شعار این پروژه “اشتراک گذاری افکار زندگی اقعی با یکدیگر بواسطه ی وب” می باشد.

لینکدین(LinkedIn)

یک از سایت های شبکه اجتماعی است که مختص جوامع متخصصین و کارشناسان کسب و کارها ایجاد شده است. هدف این شبکه اجتماعی ایجاد امکانی برای افراد به منظور شبکه سازی با افراد حرفه ای است.

رددیت(Reddit)

یک سایت خبری اجتماعی و انجمنی است که در آن داستان ها بصورت اجتماعی سازماندهی و منتشر می شوند. این سایت دارای صد زیرمجموعه با عناوین متفاوت می باشد که با عنوان “Subreddits” شناخته می شوند که هریک دارای موضوعاتی ماند تکنولوژی، سیاست، موزیک و … می باشند. هر یک از محتواهای تولید شده بواسطه ی رأی افراد امتیاز دهی می شوند.

پینترست(Pinterest)

یک وب سایت سازماندهی شده اجتماعی برای به اشتراک گذاری و طبقه بندی تصاویر آنلاین است. در پینترست نیاز به ارائه شرح خلاصه ای در خصوص محتوا منتشر شده می باشد اما تمرکز اصلی سایت بصری است. با کلیک بر روی تصویر شما را به منبع اصلی انتشار عکس متصل می نماید، بنابراین، برای مثال، اگر شما عکسی از یک جفت کفش را کلیک کنید، ممکن است به یک سایت که در آن شما می توانید آنها را خریداری نمایید وصل شوید. و یا اگر بر روی عکس یک کیک کلیک نمایید، امکان دارد وارد سایتی شوید که دستورالعمل پخت آن را رائه داده باشد.

 

رسانه های اجتماعی در حال تبدیل شدن به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی آنلاین، به عنوان وب سایت های اجتماعی و برنامه های کاربردی هستند. بسیاری از رسانه های آنلاین سنتی شامل اجزای اجتماعی مانند نظر دهی برای کاربران هستند. در کسب و کار، رسانه های اجتماعی برای بازاریابی محصولات ، ترویج نام تجاری، ارتباط با مشتریان و توسعه کسب و کار مورد استفاده قرار می گیرند. در همین راستا ابزارهای تحلیلی کارآمدی بوجود آمده‌اند تا بتوانند صاحبان کسب و کار را در استفاده هدفمند از رسانه‌‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی راهنمایی ‌نمایند.

چگونه شروع کنیم؟

همه‌ی انسان‌ها دارای یک تجربه مشترکی درآغاز هر فعالیتی هستند. همه‌ی ما قبل از شروع کاری، بصورت ناخود‌آگاه جنبه‌های مختلف یک کار را در نظر می‌گیریم، و براساس آن برای خودمان گام‌های اجرایی را مشخص می‌نماییم. استفاده از رسانه‌های اجتماعی نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد. بهتر است قبل از شروع فعالیت در رسانه‌های اجتماعی موارد زیر را در نظر بگیریم و در این راه گام برداریم.

اولین گام در استفاده از رسانه‌های اجتماعی، کسب‌و‌کارتان را شرح دهید. اگر شما می‌خواهید مشتریان جدیدی را پیدا و جذب نمایید، می‌بایست بتوانید در چند جمله کسب‌و‌کارتان را معرفی نمایید و بگویید برای مشتریان چه ارزشی را می‌خواهید ایجاد نمایید.

اهداف کلیدی خود را برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی مشخص نمایید. در قبال زمانی که در رسانه‌های اجتماعی صرف می‌کنید، چه چیزی را می‌خواهید بدست آورید؟ یک هدف را، هر چند ساده برای استفاده از رسانه اجتماعی تعیین نمایید. شما برای بازنگری و تغییر این اهداف در هر زمانی آزادانه می‌توانید عمل نمایید.

کدام بستر رسانه اجتماعی مناسب فعالیت‌های من است؟

با توجه به فعالیت‌های مورد نظرتان و اهدافی که در نظر گرفته‌اید می‌بایست شبکه‌ اجتماعی مناسب را انتخاب نمایید. شما هیچگاه با تمرکز بر تمام شبکه‌های اجتماعی به موفقیت دست نخواهید یافت. فاکتورهای بسیاری در انتخاب رسانه اجتماعی مناسب اثرگذار می‌باشند. شما نیاز دارید تا با درنظر‌گرفتن اهدافتان و تطابق آن‌ها با ویژگی‌های هر یک از رسانه‌های اجتماعی، مناسب‌ترین رسانه را انتخاب نمایید.

چه محتوایی را تولید و منتشر نمایم؟ رسانه اجتماعی بواسطه‌ی تولید و انتشار محتواها، ارتباطات جدیدی را برای شما به ارمغان خواهد آورد. مشخص نمایید مخاطبان شما چه ویژگی‌هایی دارند و چه محتوایی برای آن‌ها جذاب است. با تولید محتوای جذاب و مناسب با مخاطبین، می‌توانید مخاطبین و ارتباطات خودتان را گسترش دهید.

چگونه مخاطبین را در رسانه اجتماعی، مشارکت دهم؟ شما برای هر‌چه بیشتر دیده‌شدن و تبدیل مخاطبین مجازی به مشتریان بالقوه، می‌بایست کمپین‌ها و برنامه‌هایی را بمنظور مشارکت هر چه بیشتر مخاطبین خود در رسانه‌های اجتماعی خودتان برنامه‌ریزی و اجرا نمایید.

منابع مورد نیاز فعالیت‌های رسانه‌اجتماعی را برآورد نمایید و آن‌ها را تأمین نمایید. این منابع می‌توانند مالی، انسانی، زمانی و مکانی و … باشند.

در پایان می‌بایست براساس معیارهای تعریف شده، فعالیت ها و نتایج آن‌ها را تجزیه‌و‌تحلیل و ارزیابی نمایید و براساس این ارزیابی نقاط ضعف، قوت، فرصت‌ها و تهدید‌ها را شناسایی نمایید و با برنامه‌ریزی دقیق‌تر به فعالیت‌های خودتان ادامه دهید.

استخدام کارشناس رسانه‌های اجتماعی، چالش پیش روی مدیران

امروزه استخدام یک فرد مناسب جهت پشتیبانی شبکه‌های اجتماعی سازمان‌ها و کسب وکار‌ها، چالش جدید مدیران می‌باشد. عدم شناخت نوع فعالیت و نیازمندی‌های شغلی این دسته از افراد در سازمان‌ها به این امر دامن زده‌است. مدیران می‌بایست جهت استخدام یک فرد مناسب، ابتدا جایگاه شغلی مرتبط با شبکه‌های اجتماعی را درسازمان مشخص نمایند، سپس شرح شغلی شفاف به همراه نیازمندی‌های شغلی مورد نظر را تدوین نمایند. در سازمان‌ها مشاغل متفاوتی در خصوص شبکه‌های اجتماعی وجود دارد. متخصص شبکه‌های اجتماعی، این فرد مسئول تعریف و اجرای استراتژی‌های شبکه‌های اجتماعی می‌باشد. این شخص روزانه محتواهای مرتبط با کسب و کار را تولید و منتشر می‌نماید، همچنین معیارهای ارزیابی عملکرد شبکه‌های اجتماعی را نیز پایش می‌نماید. فرد مناسب این جایگاه می‌بایست دانش‌آموخته رشته‌های بازاریابی، تبلیغات، روابط عمومی و یا مدیریت کسب و کار باشد و با شبکه‌های اجتماعی و کارکرد هر یک از آن‌ها آشنایی کامل داشته باشد.

آیا شما علاقمند هستید که با استفاده از این رسانه  های اجتماعی کسب وکار خود را بهبود بخشید و نرخ بازگشت سرمایه مثبتی داشته باشید؟ خب حالا نگاهی به روندها و آمارهای رسانه های اجتماعی کنیم و فرصت های نوظهور را کشف نماییم.

رییس مرکز پژوهش‌ها و مطالعات راهبردی وزارت ورزش و جوانان با اشاره به نتایج پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های جوانان درباره استفاده از اینترنت، گفت: طبق نتایج این تحقیق 67.4 درصد از جوانان از اینترنت استفاده می‌کنند که 19.1 درصد آنان برای چت، 15.3 درصد به منظور ارتباط با شبکه‌های اجتماعی، 15.2 درصد برای سرگرمی و بازی و 10.4 درصد برای تحقیق و پژوهش‌های علمی از اینترنت بهره می‌برند.

رسانه‌های اجتماعی همیشه از موضوعات بسیار داغ در جامعه ایران می‌باشد. 53% از جمعیت ایران که بالای 18 سال سن دارند(5/28 میلیون تن) کاربر حداقل یک رسانه اجتماعی هستند. محبوب‌ترین رسانه های اجتماعی به ترتیب اولویت به شرح زیر می‌باشند:

1- تلگرام 2- اینستاگرام 3-واتس‌آپ 4- لاین 5- فیس‌بوک 6- لینکدین 7- توئیتر 8- تانگو 9- گوگل پلاس

34.4% از کاربران رسانه اجتماعی در ایران بین 18 الی 29 سال هستند.

41.8% از کاربران ایرانی رسانه اجتماعی بین 30 الی 49 سال هستند.

23.9% از کاربران ایرانی رسانه‌اجتماعی بالای 50 سال هستند.

بیشترین کاربران رسانه‌های اجتماعی را با 28.2% زنان خانه‌دار تشکیل می‌دهند و کمترین میزان کاربران در بین کارگران و سربازان وجود دارد.

 

اطلاعات و داده‌های جمعیتی و آماری در کسب‌و‌کارها بسیار مهم و حیاتی هستند. با توجه به موضوع مورد بحث این نوشته مسلماً اطلاعات مرتبط با کاربران رسانه‌های اجتماعی به کشف فرصت‌های بازار و توسعه کسب‌و‌کارها کمک شایانی خواهد نمود. این اعداد و ارقام صاحبان کسب‌و‌کار را در برنامه‌ریزی‌ فعالیت‌های بازاریابی و انتخاب رسانه اجتماعی مناسب یازری خواهد نمود. بازاریابی رسانه‌های اجتماعی از داغ‌ترین و مهم‌ترین موضوعات روز کسب‌و‌کارها در عرضه بین الملل و داخلی ایران می‌باشد که در شماره‌های آتی این نشریه به کارکرده آن در مسایل کسب‌وکار، سیاسی، برندسازی شخصی و کارآفرینی و مدیریت سازمان‌ها خواهیم پرداخت.

 

** نویسنده مقاله : علیرضا سرحدی / دانشجوی کارشناسی ارشد رشته MBA  **

منابع:

مرکز افکار‌سنجی دانشجویان ایران  Iranian Students Polling Agency (ISPA)